KİST NEDİR?NEDENLERİ VE BELİRTİLERİ NELERDİR?

Kist, sık rastlanılan bir oluşumdur. Bedenin her yanında ortaya çıkabilir ve genellikle iyi huylu, yani selimdir. Ancak yine de çıkarılması gerekebileceği için, mutlaka doktora gösterilmelidir.
Kistler, bedenin çeşitli yerlerinde oluşabilen, içi sıvı, bazen de katı madde dolu olan keseciklerdir. Değişik büyüklüklerde olabilirler. Kistlerin çoğu selimdir. Başka bir deyişle, kendileri büyürler, ama çevre dokulara yayılmaz, onları istila etmezler. Öetki dokuları da istila edenler habistir.
Kistler evde tedavi edilemez. Kanser tehlikesi olduğundan, aşağı yukarı bütün vakalarda, kistin türünün ve doğasının doktor tarafından belirlenmesi gerekir. Çoğunlukla ameliyatla çıkarılır ve laboratuvarda incelenirler.
Kistler genellikle deri, kemik, meme , göz kapağı, böbrek, karaciğer ve yumurtalıklarda görülür. Bazen iki ya da daha fazla bölümlü olurlar. Birçok küçük kistin bir araya toplanmasına polikist denir.

Nedenleri

Kist ya da şişlik, çoğunlukla bilinmeyen bir nedenle, apansızın oluşur. Bazı kistler, beden gelişmesindeki bir bozukluk nedeniyle oluşurlar. Dermoid kist olarak adlandırılan kist türü, bazı deri hücrelerinin deraltında gömülü kalması sonucu ortaya çıkar. Zamanla bu hücreler sıvı salgılar ve bölgede kist ortaya çıkar.
Polikistik böbrekte ise, böbrek borucukları, sağlıklı bir boşaltım sistemi oluşturacak biçimde bağlantı yapmamış olduklarından, idrar gerektiği gibi boşaltılamaz ve birikerek borucukları şişirip kistler oluşturur.

Tıkalı Salgı Bezleri

Bazen, bilinmeyen nedenlerle salgı bezlerinin boşaltım kanalları tıkanır; ancak sıvı salgılanması sürdüğünden, bez yavaş yavaş şişer ve sonucunda kist ortaya çıkar. Bunu en yaygın örneği, derialtındaki yağ bezlerinin yağla şişip yağ kisti denilen kisti oluşturmasıdır. Kistler, bir asalağa yanıt olarak sıvı oluşturulmasından kaynaklanabilir. Ancak sağlık koşulları düzeldikçe, asalak kökenli kistler azalmaktadır.
Şiddetli darbeler de kaslarda kist oluşturabilir. Bu durumda kist kas  içindeki bir damarın darbe etkisiyle yırtılması, ardından pıhtı oluşması ve pıhtının dağıtılması için kandan sıvı çekilmesine bağlıdır.

Belirtileri

Kistin belirtileri, türüne ve bulunduğu yere göre değişir. Kist derialtındaysa, hasta bir şişlik hisseder. Kist yumurtalık gibi bir iç organdaysa karında duyarlılık ya da genel bir şişme görülür. Kist büyüdükçe komşu organlar sıkışır. Çoğu vakada hekim, elle muayenede izotop tarama yöntemleriyle doğrudan görür. Bazı kistler, iyice şişmiş olduklarından, üstlerine bastırıldığında ağrıya yol açarlar. Deri yüzeyine  yakın bir kist, elle bastırıldığında, yumuşak bir topun bastırılmasına benzer bir duyum yaratır.
Erbezlerini çevreleyen derideki kistler sıvı içerirler ve ışığa tutulduklarında erbezlerinin ışığı geçirmemesine karşılık, rahatlıkla görülürler. Translüminasyon denilen bu yöntemle kistin konumu ve boyutları kesin biçimde belirlenir.

Komplikasyonlar

Bedendeki her tür bölgesel şişmede kist olasılığı akla gelmelidir. kist kanser olmadıkça tehlikeli değildir. Kanser ender görülür, ama her şişliğin mutlaka bir doktora gösterilmesi gerekiyor. Herhangi bir kuşku söz konusu olduğunda, kistin çıkarılmasında ne kadar erken davranılırsa sonuç o kadar iyi olur. Enfeksiyon da teklike oluşturur. Sözgelimi yağ kisti enfeksiyon alırsa, apseye dönüşüp cerrahi olarak açılmayı gerektirebilir.
Yumurtalık kisti enfekte olduğunda ise peritonite zemin hazırlar. Bu, oldukça ağır seyreden ciddi bir durumdur. Karın içindeki başka büyük kistler gibi, yumurtalık kistleri de sapları üstünde dönerek , kanla beslenmelerine bozma yoluyla boğulma denen duruma yol açabilirler. Bunun gibi, kist içi kanama da oldukça tehlikelidir. Böyle bir durumda hastada, özellikle kistin bulunduğu bölgede daha yoğun olan, şiddetli karın ağrısı  ve bulantı ortaya çıkar. Durum, acil cerrahi girişim gerektirir.

Sonuç

Kist kanser değilse, çıkarıldığında yinelemez. Ancak bazı selim kistler de yineleyebilir. Yeni kistler oluşursa, herbirinin yapısı ve doğası yönünden incelenmesi gerekir.