Uykusuzluk Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir?

elif · 02-05-2011, 10:33

Uykusuzluk Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir?

Uykusuzluk nedir?
Uykuya dalma

uykuyu sürdürme ve sonlandırmaya ilişkin sorunlar

dinlendirici olmayan uyku

insomnia (uykusuzluk) karşılığı kabul edilmektedir. Gündüzleri yorgunluk hissi

duygu alanında değişmeler (huzursuzluk

hırçınlık gibi)

verimlilikte azalma

hatta düşünsel işlevlerde bozulma tabloya eşlik edebilmektedir.

Uykunun dönemleri var mıdır?
Uykuda farklı 5 dönem dikkati çekmektedir. Bu dönemlerden birisi REM (Rapid Eye Movement) diğerleri ise Non-REM olarak adlandırılmaktadır. Non-REM dönemi kendi içinde iki ana bölüme ayrılabilir:
Yüzeyel uyku (1. dönem ve kısmen 2. dönem)

Derin uyku (3. ve 4. dönemler). Bu dönemleri içine alacak şekilde bir tanım yapılırsa uyku

uyanıklıkla 5 uyku dönemi arasındaki periyodik geçişlerdir denebilir.
Genellikle kısa bir uyanık dönemden sonra insanlar 1.

2.

3. ve 4. döneme girmektedir. Uykunun başlamasından yaklaşık 90-120 dakika sonra da ilk REM dönemi ortaya çıkmaktadır. Daha sonra da 90-120 dakikalık aralarla bir gecede 3-5 REM döneminden geçilmektedir. Genç erişkin insan uykusunun yaklaşık olarak %5-10’unu 1. dönem

%45-60’ını 2. dönem

%20-25’ini 3. ve 4. dönem ve %20-30’unu REM dönemi kapsamaktadır. Genel olarak uykunun ilk üçte birlik bölümünde Non-REM

son üçte birlik döneminde de REM uykusu daha fazla yer almaktadır.
Yüzeyel uyku

uyku-uyanıklık geçişi arasındaki dönemi oluşturmakta olup bu dönemde insanlar kolaylıkla uyandırılabilmektedir. Derin uyku sırasında insanın uyandırılabilmesi için daha şiddetli uyarana ihtiyaç vardır. Bu dönemdeki değişimlerin

bedensel dinlenmeye

yenilenmeye hizmet ettiği kabul edilmektedir. Derin uykunun yeterince uyunmadığı ya da deneysel olarak ortadan kaldırıldığı durumlarda ise insanlar dinlenemediklerinden

sabah yorgun kalktıklarından

yeni bir günün yükünü taşıyacak durumda olmadıklarından yakınmaktadırlar.

Rüyalar ne zaman görülür?
Rüyaların % 80'inin REM sırasında görüldüğü bilinmektedir. Bu dönemdeki değişimler

fizyolojik aktiviteler açısından uyanıklığa benzerlik göstermektedir. REM'in işlevi konusunda iki temel açıklama vardır: birincisi

REM'in amacı gün içinde yaşananları unutmaktır

ikincisi

REM uyanıklıkta alınan bilgilerin düzenlenmesinde hizmet eder.REM'in birey için gerekli bulunmayan kayıtları silerek

gerekli olanları düzenleyerek ertesi güne duygusal ve düşünsel olarak hazırlanmaya hizmet ettiği söylenebilir.Ayrıca hayvan deneyleri

öğrenme ile REM arasında yakın ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.

Uyku bozuklukları yaygın mıdır?
Uyku bozukluklarının genel populasyonda yaygınlığı % 15-35 civarında olup

% 10-20 oranında ağır ve kalıcı bir şekilde uykusuzluktan yakınanlar bulunmaktadır. İnsanların % 50’si yaşamlarının bir döneminde uykusuzluk çekmektedirler. Bu insanların yarısının sorunlarının ciddi boyutta olduğunu ifade etmeleri

uykusuzluğun önemli ve oldukça yaygın olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

Yaşa ya da cinsiyete göre uyku sorunları değişir mi?
Araştırmalar kadınların daha fazla uykusuzluk yakınması bulunduğunu göstermektedir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte uyku ihtiyacı da azalmaktadır. Gençlerin daha çok uykuya dalma güçlüğü çektikleri

yaşlıların ise uykuyu sürdürmeye ilişkin sorunlarının ön planda olduğu dikkati çekmektedir. Yaşlılıkla artan hastalıkların uykusuzluk oluşumuna katkısı da yadsınamaz. Süregen uykusuzluk

kadınlarda

yaşlılarda ve bedensel ya da ruhsal hastalıkları olanlarda yaygındır.

Uykusuzluk insanı nasıl etkiler?
Uykusuzluk

hasta için uyuyamamanın ötesinde anlam taşımakta

psikososyal

mesleki alanlarda da sorunlara yol açmaktadır. Araştırmalar

uykusuzluğu olan insanların günlük yaşamlarında ve genel sağlık alanlarında daha çok sorunları olduğunu

giderek yaşam kalitesinin düştüğünü ve zaman/enerji yönünden daha çok yardım aramaya yöneldiklerine işaret etmektedir.

Ruhsal bozukluklarda uyku sorunları daha fazla görülür mü?
Psikiyatrik bozukluklarda uykusuzluk yakınmasının % 75 oranında bulunduğu dikkati çekmektedir. Bunların içinde depresyonda ortaya çıkan uyku bozuklukları özel bir yer tutmaktadır. Depresyonda olan kişilerin uyku örüntüsündeki değişiklikler biyolojik gösterge olarak kabul edilmektedir. Bu örüntüdeki tipik özellikler

kısa sürede REM dönemine girme

geceleri sık uyanma

sabahları erkenden uyanma olarak özetlenebilir. Anksiyete (kaygı) tablolarında ise çoğu zaman uykuya giriş sorunları ön plandadır. Bu hastaların bir bölümü gerginlik nedeniyle

yeterince gevşeme elde edemediklerinden uykuya zorlukla girebilmektedirler.

Uykusuzluk nedenleri nedir?
Uykusuzluğa

uyarılmaya yol açan tüm faktörlerin neden olabileceği söylenebilir. Bu nedenle kaynağında kısa süreli ya da kalıcı psikoljik/biyolojik değişmeler yer alabilir.
Bedensel hastalıklar ve bazı ilaçlar biyolojik faktörler olarak ortaya çıkmaktadır.
Psikolojik faktörler olarak bireyin içinde bulunduğu gerginlik ve kaygı gibi yaşantıların

uykunun başlangıcında beklenen gevşemeye engel olduğu

hatta uyku ya da uyumanın kaygı verici bir yaşantı olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Böylece

hastanın uykuya girişi gecikmekte ya da uykuya geçememekte

uyku başlasa bile kesintilerle sürmektedir.

Aşırı uyku nedir?
Gündüzleri uyuklamaların temel yakınma olduğu aşırı uyku tabloları

tüm uyku bozukluklarının yarısını oluşturmaktadır. Aşırı uyku tablosunun içinde iki önemli bozukluk yer almaktadır: Bunların birincisi uyku apnesi

ikincisi ise narkolepsidir.
Uyku apnesi

bir saatlik uyku sırasında 10 saniyeden uzun süren beşden fazla sayıda solunum durmasıdır. Yaşamı tehdit eden

ani gece ölümlerine neden olduğu ileri sürülen ve yorgunluk

isteksizlik

verimsizlik

düşünsel işlevlerde bozulma

duygusal dengesizlik gibi çeşitli psikiyatrik belirtilere yol açabilen bir tablodur.
Narkolepsi

gündüzleri uyku atakları

karabasan ve diğer ek belirtilerle karakterize bir tablodur.. Tanı

uyku laboratuarlarındaki çalışmalarla konabilmektedir.

Uykuda konuşma yürüme kabus neden olur?
Uykuda konuşma

yürüme

diş gıcırdatma

kabus

korku

karabasan

altını ıslatma gibi tabloları içeren uyku bozuklukları (parasomnia'lar) tüm uyku bozukluklarının % 15.'ni oluşturmaktadır. Genellikle çocukluk ve ergenlik dönemde görülmektedir. Çocuk ve ergenlerin yaklaşık dörtte birinde parasomnia görülmektedir. Bu oran

erişkin dönemde % 1’e düşmektedir. Genellikle uykunun başlangıç dönemindeki Non-REM uykusu sırasında görülmekte olan parasomnia tablolarının genellikle psikolojik nedenlere dayalı olduğu dikkati çekmektedir. Bu nedenle tedavinin temelini psikolojik modeller oluşturmaktadır.

Uyku düzeni bozuklukları nedir?
Uyku düzeni (siklus) bozuklukları

tüm uyku bozuklularının % 2.9'nu oluşturmaktadır. Burada zaman zaman gece çalışanlara

uçakla ekvatora paralel olarak yolculuk yapanlara (jet-lag)

günlük siklusu 24 saatten kısa ya da uzun olanlara ait tablolar yer almaktadır. Tedavi nedene yönelik olup

ritmin düzenlenmesi temel alınmaktadır.
Uyku bozukluğunun tanısının konabilmesi için

yakınmanın tanımlanması

nasıl ortaya çıktığının ve ilişkili faktörlerin araştırılmasına yönelik olan ayrıntılı bir görüşme

psikolojik değerlendirme yapılmalı ve fizik muayene ile laboratuvar testleri uygulanmalıdır.Ancak görüşme ve incelemeler sonucunda uygun tedaviye yanıt alınamamış

spesifik bir uyku bozukluğuna işaret eden sorunları bulunduğu düşünülen ya da tedavi sonuçları izlenecek hastalar uyku laboratuvarında incelenmelidir.

Uyku sorunlarının tedavisi nasıl oluyor?
Uykusuzluğu olan kişilerin bir sonuç alamamalarına karşın uyumak için alkol vb. maddeleri kullandıkları dikkati çekmektedir. Bu şekilde

tabloya diğer sorunlar eklenmektedir.
Uykusuzluğun kaynağı olarak görülen bedensel ve psikolojik gerginlikle başetmek için gevşeme teknikleri ile gerginlik ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bazı uykusuzluk tablolarında ilaç tedavisi kullanılmaktadır.
Uykusuz insanların bir bölümünde sadece uyku hijyeninin düzenlenmesiyle önemli ölçüde yarar sağlanabilmektedir. Uyku hijyeni için şu noktalara dikkat edilmelidir: çok aç ya da tok olmamak

kafeinli

alkollü

kolalı içeceklerden ve tütün kullanımından kaçınmak

düzenli egzersiz yapmak

ancak akşam saatlerinde heyecan oluşturacak aktivitelerden kaçınmak

uyku gelmeden yatağa girmemek

yatak odasını sadece uyku ve cinsel ilişki için kullanmak

uyuyamadığında uyumaya çabalamamak

yataktan ve yatak odasından çıkarak başka bir yerde zaman geçirip uyku gelince yatağa dönmek

ne kadar uyunursa uyunsun sabah belirli bir saatte kalkmak

gündüzleri uyumamak ve yatak odasını ses

ışık

ısı yönünden izole etmek.

Aslında bunlar herkesin sağlıklı bir uyku için dikkat etmesi gereken kurallardır.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Hıçkırık nedir ve nasıl tedavi edilir ?	Bkmlyz	Sağlığımız	1	21-12-2011 08:43
Çırpınma Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir?	elif	Sağlığımız	0	17-03-2011 05:00
Kandidiyaz Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir?	elif	Sağlığımız	0	12-03-2011 09:45
Gaz Sancısı Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?	elif	Sağlığımız	0	20-06-2009 07:04
Uykusuzluk nasıl tedavi edilir ?	Bkmlyz	Alternatif Tıp	0	29-11-2008 09:55

02-05-2011, 10:33	#1 (permalink)
elif	Uykusuzluk Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir? Uykusuzluk Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir? Uykusuzluk nedir? Uykuya dalma uykuyu sürdürme ve sonlandırmaya ilişkin sorunlar dinlendirici olmayan uyku insomnia (uykusuzluk) karşılığı kabul edilmektedir. Gündüzleri yorgunluk hissi duygu alanında değişmeler (huzursuzluk hırçınlık gibi) verimlilikte azalma hatta düşünsel işlevlerde bozulma tabloya eşlik edebilmektedir. Uykunun dönemleri var mıdır? Uykuda farklı 5 dönem dikkati çekmektedir. Bu dönemlerden birisi REM (Rapid Eye Movement) diğerleri ise Non-REM olarak adlandırılmaktadır. Non-REM dönemi kendi içinde iki ana bölüme ayrılabilir: Yüzeyel uyku (1. dönem ve kısmen 2. dönem) Derin uyku (3. ve 4. dönemler). Bu dönemleri içine alacak şekilde bir tanım yapılırsa uyku uyanıklıkla 5 uyku dönemi arasındaki periyodik geçişlerdir denebilir. Genellikle kısa bir uyanık dönemden sonra insanlar 1. 2. 3. ve 4. döneme girmektedir. Uykunun başlamasından yaklaşık 90-120 dakika sonra da ilk REM dönemi ortaya çıkmaktadır. Daha sonra da 90-120 dakikalık aralarla bir gecede 3-5 REM döneminden geçilmektedir. Genç erişkin insan uykusunun yaklaşık olarak %5-10’unu 1. dönem %45-60’ını 2. dönem %20-25’ini 3. ve 4. dönem ve %20-30’unu REM dönemi kapsamaktadır. Genel olarak uykunun ilk üçte birlik bölümünde Non-REM son üçte birlik döneminde de REM uykusu daha fazla yer almaktadır. Yüzeyel uyku uyku-uyanıklık geçişi arasındaki dönemi oluşturmakta olup bu dönemde insanlar kolaylıkla uyandırılabilmektedir. Derin uyku sırasında insanın uyandırılabilmesi için daha şiddetli uyarana ihtiyaç vardır. Bu dönemdeki değişimlerin bedensel dinlenmeye yenilenmeye hizmet ettiği kabul edilmektedir. Derin uykunun yeterince uyunmadığı ya da deneysel olarak ortadan kaldırıldığı durumlarda ise insanlar dinlenemediklerinden sabah yorgun kalktıklarından yeni bir günün yükünü taşıyacak durumda olmadıklarından yakınmaktadırlar. Rüyalar ne zaman görülür? Rüyaların % 80'inin REM sırasında görüldüğü bilinmektedir. Bu dönemdeki değişimler fizyolojik aktiviteler açısından uyanıklığa benzerlik göstermektedir. REM'in işlevi konusunda iki temel açıklama vardır: birincisi REM'in amacı gün içinde yaşananları unutmaktır ikincisi REM uyanıklıkta alınan bilgilerin düzenlenmesinde hizmet eder.REM'in birey için gerekli bulunmayan kayıtları silerek gerekli olanları düzenleyerek ertesi güne duygusal ve düşünsel olarak hazırlanmaya hizmet ettiği söylenebilir.Ayrıca hayvan deneyleri öğrenme ile REM arasında yakın ilişki olduğunu ortaya koymaktadır. Uyku bozuklukları yaygın mıdır? Uyku bozukluklarının genel populasyonda yaygınlığı % 15-35 civarında olup % 10-20 oranında ağır ve kalıcı bir şekilde uykusuzluktan yakınanlar bulunmaktadır. İnsanların % 50’si yaşamlarının bir döneminde uykusuzluk çekmektedirler. Bu insanların yarısının sorunlarının ciddi boyutta olduğunu ifade etmeleri uykusuzluğun önemli ve oldukça yaygın olduğunun bir göstergesi olarak kabul edilebilir. Yaşa ya da cinsiyete göre uyku sorunları değişir mi? Araştırmalar kadınların daha fazla uykusuzluk yakınması bulunduğunu göstermektedir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte uyku ihtiyacı da azalmaktadır. Gençlerin daha çok uykuya dalma güçlüğü çektikleri yaşlıların ise uykuyu sürdürmeye ilişkin sorunlarının ön planda olduğu dikkati çekmektedir. Yaşlılıkla artan hastalıkların uykusuzluk oluşumuna katkısı da yadsınamaz. Süregen uykusuzluk kadınlarda yaşlılarda ve bedensel ya da ruhsal hastalıkları olanlarda yaygındır. Uykusuzluk insanı nasıl etkiler? Uykusuzluk hasta için uyuyamamanın ötesinde anlam taşımakta psikososyal mesleki alanlarda da sorunlara yol açmaktadır. Araştırmalar uykusuzluğu olan insanların günlük yaşamlarında ve genel sağlık alanlarında daha çok sorunları olduğunu giderek yaşam kalitesinin düştüğünü ve zaman/enerji yönünden daha çok yardım aramaya yöneldiklerine işaret etmektedir. Ruhsal bozukluklarda uyku sorunları daha fazla görülür mü? Psikiyatrik bozukluklarda uykusuzluk yakınmasının % 75 oranında bulunduğu dikkati çekmektedir. Bunların içinde depresyonda ortaya çıkan uyku bozuklukları özel bir yer tutmaktadır. Depresyonda olan kişilerin uyku örüntüsündeki değişiklikler biyolojik gösterge olarak kabul edilmektedir. Bu örüntüdeki tipik özellikler kısa sürede REM dönemine girme geceleri sık uyanma sabahları erkenden uyanma olarak özetlenebilir. Anksiyete (kaygı) tablolarında ise çoğu zaman uykuya giriş sorunları ön plandadır. Bu hastaların bir bölümü gerginlik nedeniyle yeterince gevşeme elde edemediklerinden uykuya zorlukla girebilmektedirler. Uykusuzluk nedenleri nedir? Uykusuzluğa uyarılmaya yol açan tüm faktörlerin neden olabileceği söylenebilir. Bu nedenle kaynağında kısa süreli ya da kalıcı psikoljik/biyolojik değişmeler yer alabilir. Bedensel hastalıklar ve bazı ilaçlar biyolojik faktörler olarak ortaya çıkmaktadır. Psikolojik faktörler olarak bireyin içinde bulunduğu gerginlik ve kaygı gibi yaşantıların uykunun başlangıcında beklenen gevşemeye engel olduğu hatta uyku ya da uyumanın kaygı verici bir yaşantı olarak ortaya çıktığı söylenebilir. Böylece hastanın uykuya girişi gecikmekte ya da uykuya geçememekte uyku başlasa bile kesintilerle sürmektedir. Aşırı uyku nedir? Gündüzleri uyuklamaların temel yakınma olduğu aşırı uyku tabloları tüm uyku bozukluklarının yarısını oluşturmaktadır. Aşırı uyku tablosunun içinde iki önemli bozukluk yer almaktadır: Bunların birincisi uyku apnesi ikincisi ise narkolepsidir. Uyku apnesi bir saatlik uyku sırasında 10 saniyeden uzun süren beşden fazla sayıda solunum durmasıdır. Yaşamı tehdit eden ani gece ölümlerine neden olduğu ileri sürülen ve yorgunluk isteksizlik verimsizlik düşünsel işlevlerde bozulma duygusal dengesizlik gibi çeşitli psikiyatrik belirtilere yol açabilen bir tablodur. Narkolepsi gündüzleri uyku atakları karabasan ve diğer ek belirtilerle karakterize bir tablodur.. Tanı uyku laboratuarlarındaki çalışmalarla konabilmektedir. Uykuda konuşma yürüme kabus neden olur? Uykuda konuşma yürüme diş gıcırdatma kabus korku karabasan altını ıslatma gibi tabloları içeren uyku bozuklukları (parasomnia'lar) tüm uyku bozukluklarının % 15.'ni oluşturmaktadır. Genellikle çocukluk ve ergenlik dönemde görülmektedir. Çocuk ve ergenlerin yaklaşık dörtte birinde parasomnia görülmektedir. Bu oran erişkin dönemde % 1’e düşmektedir. Genellikle uykunun başlangıç dönemindeki Non-REM uykusu sırasında görülmekte olan parasomnia tablolarının genellikle psikolojik nedenlere dayalı olduğu dikkati çekmektedir. Bu nedenle tedavinin temelini psikolojik modeller oluşturmaktadır. Uyku düzeni bozuklukları nedir? Uyku düzeni (siklus) bozuklukları tüm uyku bozuklularının % 2.9'nu oluşturmaktadır. Burada zaman zaman gece çalışanlara uçakla ekvatora paralel olarak yolculuk yapanlara (jet-lag) günlük siklusu 24 saatten kısa ya da uzun olanlara ait tablolar yer almaktadır. Tedavi nedene yönelik olup ritmin düzenlenmesi temel alınmaktadır. Uyku bozukluğunun tanısının konabilmesi içinyakınmanın tanımlanması nasıl ortaya çıktığının ve ilişkili faktörlerin araştırılmasına yönelik olan ayrıntılı bir görüşme psikolojik değerlendirme yapılmalı ve fizik muayene ile laboratuvar testleri uygulanmalıdır.Ancak görüşme ve incelemeler sonucunda uygun tedaviye yanıt alınamamış spesifik bir uyku bozukluğuna işaret eden sorunları bulunduğu düşünülen ya da tedavi sonuçları izlenecek hastalar uyku laboratuvarında incelenmelidir. Uyku sorunlarının tedavisi nasıl oluyor? Uykusuzluğu olan kişilerin bir sonuç alamamalarına karşın uyumak için alkol vb. maddeleri kullandıkları dikkati çekmektedir. Bu şekilde tabloya diğer sorunlar eklenmektedir. Uykusuzluğun kaynağı olarak görülen bedensel ve psikolojik gerginlikle başetmek için gevşeme teknikleri ile gerginlik ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bazı uykusuzluk tablolarında ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Uykusuz insanların bir bölümünde sadece uyku hijyeninin düzenlenmesiyle önemli ölçüde yarar sağlanabilmektedir. Uyku hijyeni için şu noktalara dikkat edilmelidir: çok aç ya da tok olmamak kafeinli alkollü kolalı içeceklerden ve tütün kullanımından kaçınmak düzenli egzersiz yapmak ancak akşam saatlerinde heyecan oluşturacak aktivitelerden kaçınmak uyku gelmeden yatağa girmemek yatak odasını sadece uyku ve cinsel ilişki için kullanmak uyuyamadığında uyumaya çabalamamak yataktan ve yatak odasından çıkarak başka bir yerde zaman geçirip uyku gelince yatağa dönmek ne kadar uyunursa uyunsun sabah belirli bir saatte kalkmak gündüzleri uyumamak ve yatak odasını ses ışık ısı yönünden izole etmek. Aslında bunlar herkesin sağlıklı bir uyku için dikkat etmesi gereken kurallardır.

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Uykusuzluk Nedir? - Nasıl Tedavi Edilir?

Benzer Konular