Davranışçı Kuramlar Nelerdir?

gizem · 13-08-2012, 06:32

Davranışçı Kuramlar Nelerdir? - Davranışçı Kuramlar Hangileridir?

Davranışçı yaklaşım

rusya'da ivan pavlov'un abd'de edward thorndike'ın çalışmaları ile başlamıştır. pavlov klasik şartlanmayı ortaya koymuştur. thorndike ise etki kanunu ve egzersiz kanunu gibi bir takım kanun ve kuralları belirlemiştir. watson

guthrie

hull

skinner diğer önemli davranışçılar olarak belirtilebilir.

Davranışçı kuramlar

öğrenmenin uyarıcı ile davranış arasında bir bağ kurularak geliştiğini ve pekiştirme yoluyla davranış değiştirmenin gerçekleştiğini kabul eder. ıvan pavlov

laboratuarda köpeğin salgı sistemi üstüne çalışmakta iken

köpeğin yalnızca yiyecek getirildiğinde değil

yiyeceği kendisine getiren kişiyi gördüğünde de salya akıttığını fark etmesi üstüne geliştirdiği klasik koşullanma

davranışçı akımın en fazla bilinen öğrenme kuramıdır.

Öğrenmeyi pavlov gibi koşullanmış tepki olarak açıklayan guthrie

öğrenmedeki bütün zihinsel unsurları reddetmektedir. ona göre öğrenme

uyaran ve tepki arasındaki ait ibarettir. bu uyarana eşlik eden eylem (tepki)

söz konusu uyaranın her görülüşünde tekrar ortaya çıkar. diğer bir söylemle

belli bir taktirde bir davranışta bulunmakta olan birey

benzer durumla karşılaştığında hep tıpkı davranışı gösterir. guthrie'ye göre öğrenmenin oluşabilmesi için ödül veya pekiştirmeye de gerek yoktur. ona göre öğrenme

tepkinin uyarana karşı ilk gösterilişinde gerçekleşmektedir.

davranışçı akımın diğer tanınmış çalışması thondrike tarafından yapılmıştır. thondrike

öğrenmeyi bir sorun çözme olarak görmüş ve problemle karşılaşıldığında yapılan çeşitli deneme-yanılma davranışlarıyla çözüm üretildiğini savunmuştur. ona göre insanların ve insana yakın hayvanların öğrenme şekli deneme-yanılma yoluyla gerçekleşen bir öğrenmedir.

Thorndike'ın yaptığı deneyde

kafese yerleştirilen kedi dışarıdaki balığa ulaşmak (veya dışarı çıkmak) için yaptığı sağa-sola koşma ve sıçramalar anında tesadüfen kapı mandalına bağlı ipi çekmesi neticesi kapı açılmış ve dışarı çıkmayı başarmıştır. bu deney tekrarlandıkça kedinin kafesten çıkmak için yaptığı deneme-yanılma davranışları azalmış ve kedi mandalın bağlı olduğu ipi daha kısa sürede çekerek dışarı çıkmayı öğrenmiştir. thorndike

bu çalışmadan deneme-yanılma anında yapılan davranışların kalıcı olduğu (öğrenildiği)

diğerlerinin ise terk edildiği sonucuna ulaşmaktadır.

1. ıvan p. pavlov ve klasik koşullanma:

Yiyeceklerin sindirilmesinde salyanın rolünü inceleyen rus fizyoloğu pavlov

deneylerini daha çok köpekler üstünde yapmıştır. pavlov köpeklerin yalnız yiyecek verildiği vakit değil

boş yemek tabağını gördüklerinde hatta yemeği getiren kişinin ayak seslerini duyduklarında da salya çıkardıklarını görmüştür. böylece doğal tepkilerin koşullandırılabileceğini ve zaman geçtikçe tarafsız uyaranlarla oluşturulabileceğini keşfetmiştir.

Pavlov

bu hedefle yaptığı deneylerde

köpeğe yiyecek vermişken

yiyecekle birlikte ya da yiyecekten bir miktar sonra zil çaldığında ve bu durum pekçok kez tekrarlandığında bir müddet sonra yiyecek verilmediği halde bile köpeğin salya salgıladığını tespit edilmiştir. yani zil sesinin yiyeceğin yerini aldığını görmüştür. bu durum köpeğin zil sesinden sonra yiyecek geleceğini öğrenmiş olduğunu ortaya koymaktadır.

Başka bir değişle

köpek zil sesine koşullanmıştır. zil başlangıçta tarafsız uyarıcı iken

koşullanmadan sonra koşullu uyarıcı haline gelmiştir. yiyeceğe karşılık salya akmasına doğal tepki

zil sesine karşı oluşmasına da koşullu tepki denmektedir. buna aslının yerini alma ilkesi denir. burada

tarafsız uyarıcı doğal bir uyarıcı ile birlikte çok sık tekrarlandığı için onun yerini alabilecek bir duruma gelmiştir. tarafsız uyarıcı doğal uyarıcı ile birlikte ne kadar sık tekrarlanırsa o kadar güçlenir ve pekiştirilir.

Köpeğin bu şekilde koşullanmasını üç aşamalı olarak şu şekilde gösterebiliriz.

1) koşullandırmadan önce. yiyecek (du) ® salya (dt)

2) koşullandırma sırasında zil sesi (ku) salya yiyecek (du)

3) koşullanmadan sonra zil sesi (ku) ® salya (kt)

Baymur'a göre

pekçok öğrenme

koşullandırılmış refleksler zincirinden oluşmaktadır. örneğin biberonla beslenen bir çocuğa ağladığı vakit biberon verildiğinde susar. bu

doğal bir tepkidir. bir müddet sonra

süt şişesini görünce susar ve bekler. buna birinci dereceli koşullanma denir. daha sonra ise

yalnız annesinin sesini duyunca susar. buna da ikinci dereceli koşullanma denir. böylece iyi öğrenilmiş

koşullu tepkiler daha ileri koşullu tepkiler için doğal

şartsız uyarıcı rolünü oynar ve koşullanmalar zincirleme olarak devam eder; doğal tepkilerde çevre koşullarına göre değişmeler olur koşullanmış refleksler zinciri şematik olarak şu şekilde gösterilebilir.

biberon dudağa değince u ® t susar (dt)

süt şişesini görünce u ® t susar (bdk)

annesinin sesini duyunca u ® t susar (idk)

Kısaca

klasik koşullanma kuramına göre öğrenme süreci etki (uyarıcı) ve refleks tepkiler arasında çağrışımlar kurmaya dayanır. buna göre

öğrenmeden önceki durum denetim altına alındığı takdirde öğrenme gerçekleşir ve istenilen davranışlar kazandırılabilir.

2. Watson

Watson'a göre

doğa bilimlerinde olduğu gibi psikolojide de yalnız somut ve gözlenebilir davranışlar ölçülebilir. zihin ya da bilinç nesnel bir husus değildir ve dolayısıyla bilimsel yöntemlerle incelenemez. dolayısı ile psikolojinin uğraşı alanı herkes tarafından görülebilen davranışlar olmalıdır. ona göre

konuşma boğaz kaslarının hareketleri

düşünme sessiz konuşma

duygulanma ise organlardaki kas eylemleridir. watson insanların içgüdülerle

zihinsel kabiliyet ve eğilimlerle dünyaya gelmediklerini

dolayısı ile de

davranışların gerisinde bu tür özelliklerinin bulunmadığını ileri sürer. ona göre

davranışlar koşullanma yolu ile öğrenilir.

Tüm çalışmalarını davranışlar üstünde odaklaştıran watson

davranışların başlangıç noktası olarak refleksleri kabul eder. insanların uyaran tepki bağlarıyla doğduğuna inanır ve bunlara refleks adını verir. refleksler nörofizyolojik yapının bir fonksiyonu olarak insanın davranış kapasitesini oluştururlar. koşullanan refleksler yeni davranış şekilleri olarak kazanılırlar ve davranış repertuarını zenginleştirirler.

Bu durum

yani öğrenme klasik koşullanma kurallarına göre oluşur. ancak

watson'a göre koşullanma süreci

yalnız çeşitli uyarıcılara tepkilerde (koşullu tepki) bulunmayı öğrenme biçiminde değil

tıpkı zamanda davranış repertuarında bulunmayan yeni tepkiler vermeyi ve daha karmaşık davranışlarda bulunmayı öğrenme olanağı temin eder. watson'a göre karmaşık ve becerili bir davranışta uyarıcı ile tepki arasında meydana gelen bağların ardışıklığını sağlayan üç esas vardır:

(a) bağ ilkesi:

Bu ilkeye göre karmaşık ya da becerili davranışı oluşturan koşullu uyaranla tepki arasında bir bağın oluşması ve bunun zincirleme olarak sürmesidir. bundan dolayı koşullanmış bir dizi uyarıcı-tepki bağları zinciri oluşmuş olur.

(b) sıklık ilkesi:

Belirli bir uyarıcıya karşı daha sık gösterilen bir tepkinin

tıpkı uyarıcı ile karşılaşıldığında gösterilme olasılığının daha fazla olmasıdır.

(c) yenilik ilkesi:

Belirli bir uyarıcıya karşı yapılan en yeni davranışın

uyarıcı tekrar edildiği vakit

ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olmasıdır.

Watson'a göre

her tür öğrenmeyi bu ilkelerle açıklamak olanaklıdır. ancak watson'un becerileri koşullu reflekslerin ürünü olarak görmesi kurumsal düşüncelerine yöneltilen esas eleştirilerden birini oluşturmaktadır. watson

duygusal tepkilerin öğrenilmesi ile de öğrenilmiştir. ona göre korku

öfke ve sevgi olmak üzere doğuştan gelen üç esas duygusal tepki kalıbı vardır. akılcı olmayan korkular koşullanma ile ortaya çıkar.

3. Thorndıke

Thorndike'ın öğrenme kuramına bağ kuram denildiği gibi

sınama-yanılma yoluyla öğrenme de denmektedir. thorndike'a göre en yaygın öğrenme şekli sınama-yanılma yoluyla öğrenmedir. belli bir hedefe ulaşma çabası içerisinde olan organizma

hedefe ulaşmak için bir takım tepkilerde bulunur. bu tepkilerden biri raslantısal olarak organizmanın hedefe ulaşmasını temin eder. bundan sonra

hedefe ***ürmeyen tepkiler terkedilirken

hedefe ulaştıranların tekrarlanma ihtimali çoğalır. en sonunda yalnız problemin çözümüne ***üren tepki ya da tepkiler yapılarak öğrenme sağlanmış olur.

Thorndike bu hedefle

kedi

köpek ve maymunlarla deneyler yapmıştır. kedilerle ilgili deneylerinde aç bir kediyi kafese yerleştirmiş ve dışarıya bir parça yiyecek koymuştur. kafesin kapısı bir mandala basılınca açılacak biçimde düzenlenmiştir. kafes içerisinde kedinin bir takım hareketler yaptığı gözlenmiştir. hareketlerden biri kafesin kapısının açılmasını sağlamış ve kedi dışarı çıkmıştır.

Hala aç olan hayvan kafese tekrar konmuş birkaç deneme ve yanılmadan ya da deneme ve başarı girişimlerinden sonra kapı açılmıştır. sonraki denemelerde başarı gösteren hareketler yerleşmiş

başarı gösteremeyen olanlar terk edilmiştir. en sonunda kedi kafese konduktan kısa bir müddet sonra dışarı çıkmayı başarmıştır. kısaca

ilk denemelerde hayvanın problemi çözme vakti olabildiğince uzundur; fakat denemeler ilerledikçe bu müddet azalmaktadır. ancak azalma tertipli olmamakta

öğrenme yavaş yavaş oluşmaktadır.

Thorndike başlangıçta sınama-yanılma yoluyla öğrenme adını verdiği kuramını sonraları seçme ve birleştirme yoluyla öğrenme olarak adlandırmıştır. bir sorun durumu ile karşılaşan birey

hedefe ulaşmak yada problemi çözmek için

mümkün tepkiler arasından bir kısmını seçer

dener ve neticelerine göre bazı uyarıcı-tepki bağı oluştururken bazılarını eler. thorndike'ın açıklamalarına göre

geçmişte kurulmuş olan uyarıcı-tepki bağları problemin çözümünde büyük bir önem taşır. thorndike yaptığı pekçok denemeden sonra üç öğrenme ilkesi tespit edilmiştir.

a) etki ilkesi:

Etki ilkesi uyarıcı ile tepki arasındaki bağın güçlenmesini ya da zayıflamasını açıklar. bu ilkeye göre bireyin sınama-yanılma davranışları sonucunda başarıya ya da başarısızlığa

ödül ya da ödülsüzlüğe (cezaya) yol açan en ideal tepkiyi seçeceği var sayılmaktadır.

Thorndike

önceleri ödül ve cezanın öğrenme olayını tıpkı biçimde etkilediğini düşünmüş

fakat sonraki deneylerinden ödülün daha etkili olduğunu görmüştür. ona göre

ceza; yanlış tepkinin tekrarlanma olasılığını

ödülün doğru tepkiyi arttırma ihtimali kadar azaltmamaktadır.

b) alıştırma ilkesi

Alıştırma ilkesi tekrara bağlı olarak alışkanlığın oluşmasıdır. bu ilke 'uygulama kusursuzu yaratır' düşüncesine dayanmaktadır. öğrenme olduktan sonra uyaran-tepki bağının güçlendirilmesi için alıştırma yapmak gerekmektedir. alıştırma bu bağın güçlenmesine

alıştırmanın olmaması ise zayıflamasına yol açar. bağın güçlenmesi öğrenmenin devamlılığını temin eder

zayıflaması da unutmaya sebep olur.

c) hazır oluş ilkesi:

Hazır oluş belirli bir konunun

gelişi güzel bir kademede öğretilebilme vaktini belirtir. thorndike hazır olmayı sadece fizyolojik açıdan ele almaktadır.

4. edwın r. gutherıe

Gutherie'nin öğrenme kuramı pekçok yönden pavlov

watson ve thorndike'ın öğrenme kuramlarına benzer. o da 'koşullu tepki' terimini tıpkı anlamda kullanır ve bu terim esas olarak kuramını sistemleştirir. bununla birlikte öğrenme sürecini değişik bir biçimde yorumlar. bu benzerlikler ve değişiklikler kuramının özünü oluşturur. öğrenmede bütün zihinsel unsurları reddeden gutherie'nin kuramı

birbirine bağlı iki esas ilkeye dayanır. birincisi 'bitişiklik ilkesi

ikincisi ise 'öğrenme ilk denemede oluşur ilkesidir.

a) bitişiklik ilkesi:

Gutherie'ye göre

uyarıcı ile tepkinin birbirine bağlanması öğrenmenin temelini oluşturur. buna bitişiklik ilkesi denir. bitişiklik ilkesi bir uyarıcı durumu ile birlikte bulunmakta olan bir hareketin tıpkı uyarıcı ile karşılaşıldığında tekrardan görülmesi olarak açıklanabilir. örneğin aç bir kedi için en ideal hareket yiyecek elde etmek iken

sıkıcı bir taktirde olan kedi için bundan kurtulmaktır. burada uyarıcı ile tepkinin eş zamanlı olarak birleşmesi söz konusudur

yani öğrenme ideal bir tepki ideal bir uyaranla çağrışım yaptığı vakit oluşur.

b) öğrenme ilk denemede oluşur ilkesi:

Bir uyarıcı bir tepki ile ilk kez bitiştiği vakit en yüksek birleştirici

cağrıştırıcı gücünü kazanır. yani öğrenme ilk denemede ya hep ya hiç biçiminde oluşur. bu ilke

her ne kadar alışkanlıkların uygulama sonucunda geliştikleri gerçeği ile çeliştiği izlenimini veriyorsa da

öğrenme ve unutma konusunda çok sayıda düşüncenin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Gutherie güdülerin uyarıcı-tepki dizilerini oluşumunda önemli olduğunu belirtir. öğrenmede

güdülenmeden daha çok hangi tepkilerin hangi uyarıcılarla birlikteoluştuğuna dikkat etmek gerekmektedir. gutherie'nin kedilerle yaptığı bir deneyde

sorun kutusundan çıkan kedilerin çoğunun yiyeceği yemedikleri saptanmıştır. çünkü

burada kedi için önemli olan sıkı olan sorun kutusundan kurtulmaktır. gutherie

davranışların değiştirilmesinde etkili olabilecek üç yöntemin kullanılmasını salık verir. bunlar.

Eşik yöntemi: eşik

bir tepki oluşturabilecek en yorgunluk yönteminde

uyarıcıyı organizmada tepkisel bir yorgunluk oluşuncaya kadar tekrar etmek söz konusudur. sonunda

yorulan organizma uyarıcı duruma başka tepkiler vermeye başlar. örneğin

aşırı derecede sigara içerek sigaraya karşı negatif bir tepki geliştirmek ve sigarayı bırakmak gibi.

Karşıt uyarıcılar yöntemi: istenilmeyen davranışı yol açan uyarıcılar farklı

karşıt davranışlar yaratacağına inanılan diğer uyarıcılarla birlikte verilir. sonra özgün davranışlar yeni davranışlara bağlanır.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Diyabet Çeşitleri Nelerdir?- Diyabetin Tipleri Nelerdir?	elif	Sağlığımız	1	06-01-2012 09:44
Davranışçı Öğrenme Teorisi Nedir?	elif	Eğitim ve Öğretim	0	16-06-2011 05:57
Sudan Bulaşan Hastalıklar Nelerdir? - Bu Hastalıkların Belirtileri Nelerdir?	elif	Sağlığımız	0	14-03-2011 03:49
Doğumsal Anomaliler Nelerdir? -Sebepleri Nelerdir? - Ne Yapılması Gerekir?	elif	Sağlığımız	0	14-03-2011 12:20
Londra Konferansları ve Antlaşmaları Nelerdir? Sonuçları Nelerdir?	elif	Tarih	0	26-02-2011 08:39

13-08-2012, 06:32	#1 (permalink)
gizem	Davranışçı Kuramlar Nelerdir? Davranışçı Kuramlar Nelerdir? - Davranışçı Kuramlar Hangileridir? Davranışçı yaklaşım rusya'da ivan pavlov'un abd'de edward thorndike'ın çalışmaları ile başlamıştır. pavlov klasik şartlanmayı ortaya koymuştur. thorndike ise etki kanunu ve egzersiz kanunu gibi bir takım kanun ve kuralları belirlemiştir. watson guthrie hull skinner diğer önemli davranışçılar olarak belirtilebilir. Davranışçı kuramlar öğrenmenin uyarıcı ile davranış arasında bir bağ kurularak geliştiğini ve pekiştirme yoluyla davranış değiştirmenin gerçekleştiğini kabul eder. ıvan pavlov laboratuarda köpeğin salgı sistemi üstüne çalışmakta iken köpeğin yalnızca yiyecek getirildiğinde değil yiyeceği kendisine getiren kişiyi gördüğünde de salya akıttığını fark etmesi üstüne geliştirdiği klasik koşullanma davranışçı akımın en fazla bilinen öğrenme kuramıdır. Öğrenmeyi pavlov gibi koşullanmış tepki olarak açıklayan guthrie öğrenmedeki bütün zihinsel unsurları reddetmektedir. ona göre öğrenme uyaran ve tepki arasındaki ait ibarettir. bu uyarana eşlik eden eylem (tepki) söz konusu uyaranın her görülüşünde tekrar ortaya çıkar. diğer bir söylemle belli bir taktirde bir davranışta bulunmakta olan birey benzer durumla karşılaştığında hep tıpkı davranışı gösterir. guthrie'ye göre öğrenmenin oluşabilmesi için ödül veya pekiştirmeye de gerek yoktur. ona göre öğrenme tepkinin uyarana karşı ilk gösterilişinde gerçekleşmektedir. davranışçı akımın diğer tanınmış çalışması thondrike tarafından yapılmıştır. thondrike öğrenmeyi bir sorun çözme olarak görmüş ve problemle karşılaşıldığında yapılan çeşitli deneme-yanılma davranışlarıyla çözüm üretildiğini savunmuştur. ona göre insanların ve insana yakın hayvanların öğrenme şekli deneme-yanılma yoluyla gerçekleşen bir öğrenmedir. Thorndike'ın yaptığı deneyde kafese yerleştirilen kedi dışarıdaki balığa ulaşmak (veya dışarı çıkmak) için yaptığı sağa-sola koşma ve sıçramalar anında tesadüfen kapı mandalına bağlı ipi çekmesi neticesi kapı açılmış ve dışarı çıkmayı başarmıştır. bu deney tekrarlandıkça kedinin kafesten çıkmak için yaptığı deneme-yanılma davranışları azalmış ve kedi mandalın bağlı olduğu ipi daha kısa sürede çekerek dışarı çıkmayı öğrenmiştir. thorndike bu çalışmadan deneme-yanılma anında yapılan davranışların kalıcı olduğu (öğrenildiği) diğerlerinin ise terk edildiği sonucuna ulaşmaktadır. 1. ıvan p. pavlov ve klasik koşullanma: Yiyeceklerin sindirilmesinde salyanın rolünü inceleyen rus fizyoloğu pavlov deneylerini daha çok köpekler üstünde yapmıştır. pavlov köpeklerin yalnız yiyecek verildiği vakit değil boş yemek tabağını gördüklerinde hatta yemeği getiren kişinin ayak seslerini duyduklarında da salya çıkardıklarını görmüştür. böylece doğal tepkilerin koşullandırılabileceğini ve zaman geçtikçe tarafsız uyaranlarla oluşturulabileceğini keşfetmiştir. Pavlov bu hedefle yaptığı deneylerde köpeğe yiyecek vermişken yiyecekle birlikte ya da yiyecekten bir miktar sonra zil çaldığında ve bu durum pekçok kez tekrarlandığında bir müddet sonra yiyecek verilmediği halde bile köpeğin salya salgıladığını tespit edilmiştir. yani zil sesinin yiyeceğin yerini aldığını görmüştür. bu durum köpeğin zil sesinden sonra yiyecek geleceğini öğrenmiş olduğunu ortaya koymaktadır. Başka bir değişle köpek zil sesine koşullanmıştır. zil başlangıçta tarafsız uyarıcı iken koşullanmadan sonra koşullu uyarıcı haline gelmiştir. yiyeceğe karşılık salya akmasına doğal tepki zil sesine karşı oluşmasına da koşullu tepki denmektedir. buna aslının yerini alma ilkesi denir. burada tarafsız uyarıcı doğal bir uyarıcı ile birlikte çok sık tekrarlandığı için onun yerini alabilecek bir duruma gelmiştir. tarafsız uyarıcı doğal uyarıcı ile birlikte ne kadar sık tekrarlanırsa o kadar güçlenir ve pekiştirilir. Köpeğin bu şekilde koşullanmasını üç aşamalı olarak şu şekilde gösterebiliriz. 1) koşullandırmadan önce. yiyecek (du) ® salya (dt) 2) koşullandırma sırasında zil sesi (ku) salya yiyecek (du) 3) koşullanmadan sonra zil sesi (ku) ® salya (kt) Baymur'a göre pekçok öğrenme koşullandırılmış refleksler zincirinden oluşmaktadır. örneğin biberonla beslenen bir çocuğa ağladığı vakit biberon verildiğinde susar. bu doğal bir tepkidir. bir müddet sonra süt şişesini görünce susar ve bekler. buna birinci dereceli koşullanma denir. daha sonra ise yalnız annesinin sesini duyunca susar. buna da ikinci dereceli koşullanma denir. böylece iyi öğrenilmiş koşullu tepkiler daha ileri koşullu tepkiler için doğal şartsız uyarıcı rolünü oynar ve koşullanmalar zincirleme olarak devam eder; doğal tepkilerde çevre koşullarına göre değişmeler olur koşullanmış refleksler zinciri şematik olarak şu şekilde gösterilebilir. biberon dudağa değince u ® t susar (dt) süt şişesini görünce u ® t susar (bdk) annesinin sesini duyunca u ® t susar (idk) Kısaca klasik koşullanma kuramına göre öğrenme süreci etki (uyarıcı) ve refleks tepkiler arasında çağrışımlar kurmaya dayanır. buna göre öğrenmeden önceki durum denetim altına alındığı takdirde öğrenme gerçekleşir ve istenilen davranışlar kazandırılabilir. 2. Watson Watson'a göre doğa bilimlerinde olduğu gibi psikolojide de yalnız somut ve gözlenebilir davranışlar ölçülebilir. zihin ya da bilinç nesnel bir husus değildir ve dolayısıyla bilimsel yöntemlerle incelenemez. dolayısı ile psikolojinin uğraşı alanı herkes tarafından görülebilen davranışlar olmalıdır. ona göre konuşma boğaz kaslarının hareketleri düşünme sessiz konuşma duygulanma ise organlardaki kas eylemleridir. watson insanların içgüdülerle zihinsel kabiliyet ve eğilimlerle dünyaya gelmediklerini dolayısı ile de davranışların gerisinde bu tür özelliklerinin bulunmadığını ileri sürer. ona göre davranışlar koşullanma yolu ile öğrenilir. Tüm çalışmalarını davranışlar üstünde odaklaştıran watson davranışların başlangıç noktası olarak refleksleri kabul eder. insanların uyaran tepki bağlarıyla doğduğuna inanır ve bunlara refleks adını verir. refleksler nörofizyolojik yapının bir fonksiyonu olarak insanın davranış kapasitesini oluştururlar. koşullanan refleksler yeni davranış şekilleri olarak kazanılırlar ve davranış repertuarını zenginleştirirler. Bu durum yani öğrenme klasik koşullanma kurallarına göre oluşur. ancak watson'a göre koşullanma süreci yalnız çeşitli uyarıcılara tepkilerde (koşullu tepki) bulunmayı öğrenme biçiminde değil tıpkı zamanda davranış repertuarında bulunmayan yeni tepkiler vermeyi ve daha karmaşık davranışlarda bulunmayı öğrenme olanağı temin eder. watson'a göre karmaşık ve becerili bir davranışta uyarıcı ile tepki arasında meydana gelen bağların ardışıklığını sağlayan üç esas vardır: (a) bağ ilkesi: Bu ilkeye göre karmaşık ya da becerili davranışı oluşturan koşullu uyaranla tepki arasında bir bağın oluşması ve bunun zincirleme olarak sürmesidir. bundan dolayı koşullanmış bir dizi uyarıcı-tepki bağları zinciri oluşmuş olur. (b) sıklık ilkesi: Belirli bir uyarıcıya karşı daha sık gösterilen bir tepkinin tıpkı uyarıcı ile karşılaşıldığında gösterilme olasılığının daha fazla olmasıdır. (c) yenilik ilkesi: Belirli bir uyarıcıya karşı yapılan en yeni davranışın uyarıcı tekrar edildiği vakit ortaya çıkma olasılığının daha yüksek olmasıdır. Watson'a göre her tür öğrenmeyi bu ilkelerle açıklamak olanaklıdır. ancak watson'un becerileri koşullu reflekslerin ürünü olarak görmesi kurumsal düşüncelerine yöneltilen esas eleştirilerden birini oluşturmaktadır. watson duygusal tepkilerin öğrenilmesi ile de öğrenilmiştir. ona göre korku öfke ve sevgi olmak üzere doğuştan gelen üç esas duygusal tepki kalıbı vardır. akılcı olmayan korkular koşullanma ile ortaya çıkar. 3. Thorndıke Thorndike'ın öğrenme kuramına bağ kuram denildiği gibi sınama-yanılma yoluyla öğrenme de denmektedir. thorndike'a göre en yaygın öğrenme şekli sınama-yanılma yoluyla öğrenmedir. belli bir hedefe ulaşma çabası içerisinde olan organizma hedefe ulaşmak için bir takım tepkilerde bulunur. bu tepkilerden biri raslantısal olarak organizmanın hedefe ulaşmasını temin eder. bundan sonra hedefe *ürmeyen tepkiler terkedilirken hedefe ulaştıranların tekrarlanma ihtimali çoğalır. en sonunda yalnız problemin çözümüne *üren tepki ya da tepkiler yapılarak öğrenme sağlanmış olur. Thorndike bu hedefle kedi köpek ve maymunlarla deneyler yapmıştır. kedilerle ilgili deneylerinde aç bir kediyi kafese yerleştirmiş ve dışarıya bir parça yiyecek koymuştur. kafesin kapısı bir mandala basılınca açılacak biçimde düzenlenmiştir. kafes içerisinde kedinin bir takım hareketler yaptığı gözlenmiştir. hareketlerden biri kafesin kapısının açılmasını sağlamış ve kedi dışarı çıkmıştır. Hala aç olan hayvan kafese tekrar konmuş birkaç deneme ve yanılmadan ya da deneme ve başarı girişimlerinden sonra kapı açılmıştır. sonraki denemelerde başarı gösteren hareketler yerleşmiş başarı gösteremeyen olanlar terk edilmiştir. en sonunda kedi kafese konduktan kısa bir müddet sonra dışarı çıkmayı başarmıştır. kısaca ilk denemelerde hayvanın problemi çözme vakti olabildiğince uzundur; fakat denemeler ilerledikçe bu müddet azalmaktadır. ancak azalma tertipli olmamakta öğrenme yavaş yavaş oluşmaktadır. Thorndike başlangıçta sınama-yanılma yoluyla öğrenme adını verdiği kuramını sonraları seçme ve birleştirme yoluyla öğrenme olarak adlandırmıştır. bir sorun durumu ile karşılaşan birey hedefe ulaşmak yada problemi çözmek için mümkün tepkiler arasından bir kısmını seçer dener ve neticelerine göre bazı uyarıcı-tepki bağı oluştururken bazılarını eler. thorndike'ın açıklamalarına göre geçmişte kurulmuş olan uyarıcı-tepki bağları problemin çözümünde büyük bir önem taşır. thorndike yaptığı pekçok denemeden sonra üç öğrenme ilkesi tespit edilmiştir. a) etki ilkesi: Etki ilkesi uyarıcı ile tepki arasındaki bağın güçlenmesini ya da zayıflamasını açıklar. bu ilkeye göre bireyin sınama-yanılma davranışları sonucunda başarıya ya da başarısızlığa ödül ya da ödülsüzlüğe (cezaya) yol açan en ideal tepkiyi seçeceği var sayılmaktadır. Thorndike önceleri ödül ve cezanın öğrenme olayını tıpkı biçimde etkilediğini düşünmüş fakat sonraki deneylerinden ödülün daha etkili olduğunu görmüştür. ona göre ceza; yanlış tepkinin tekrarlanma olasılığını ödülün doğru tepkiyi arttırma ihtimali kadar azaltmamaktadır. b) alıştırma ilkesi Alıştırma ilkesi tekrara bağlı olarak alışkanlığın oluşmasıdır. bu ilke 'uygulama kusursuzu yaratır' düşüncesine dayanmaktadır. öğrenme olduktan sonra uyaran-tepki bağının güçlendirilmesi için alıştırma yapmak gerekmektedir. alıştırma bu bağın güçlenmesine alıştırmanın olmaması ise zayıflamasına yol açar. bağın güçlenmesi öğrenmenin devamlılığını temin eder zayıflaması da unutmaya sebep olur. c) hazır oluş ilkesi: Hazır oluş belirli bir konunun gelişi güzel bir kademede öğretilebilme vaktini belirtir. thorndike hazır olmayı sadece fizyolojik açıdan ele almaktadır. 4. edwın r. gutherıe Gutherie'nin öğrenme kuramı pekçok yönden pavlov watson ve thorndike'ın öğrenme kuramlarına benzer. o da 'koşullu tepki' terimini tıpkı anlamda kullanır ve bu terim esas olarak kuramını sistemleştirir. bununla birlikte öğrenme sürecini değişik bir biçimde yorumlar. bu benzerlikler ve değişiklikler kuramının özünü oluşturur. öğrenmede bütün zihinsel unsurları reddeden gutherie'nin kuramı birbirine bağlı iki esas ilkeye dayanır. birincisi 'bitişiklik ilkesiikincisi ise 'öğrenme ilk denemede oluşur ilkesidir. a) bitişiklik ilkesi: Gutherie'ye göre uyarıcı ile tepkinin birbirine bağlanması öğrenmenin temelini oluşturur. buna bitişiklik ilkesi denir. bitişiklik ilkesi bir uyarıcı durumu ile birlikte bulunmakta olan bir hareketin tıpkı uyarıcı ile karşılaşıldığında tekrardan görülmesi olarak açıklanabilir. örneğin aç bir kedi için en ideal hareket yiyecek elde etmek iken sıkıcı bir taktirde olan kedi için bundan kurtulmaktır. burada uyarıcı ile tepkinin eş zamanlı olarak birleşmesi söz konusudur yani öğrenme ideal bir tepki ideal bir uyaranla çağrışım yaptığı vakit oluşur. b) öğrenme ilk denemede oluşur ilkesi: Bir uyarıcı bir tepki ile ilk kez bitiştiği vakit en yüksek birleştirici cağrıştırıcı gücünü kazanır. yani öğrenme ilk denemede ya hep ya hiç biçiminde oluşur. bu ilke her ne kadar alışkanlıkların uygulama sonucunda geliştikleri gerçeği ile çeliştiği izlenimini veriyorsa da öğrenme ve unutma konusunda çok sayıda düşüncenin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Gutherie güdülerin uyarıcı-tepki dizilerini oluşumunda önemli olduğunu belirtir. öğrenmede güdülenmeden daha çok hangi tepkilerin hangi uyarıcılarla birlikteoluştuğuna dikkat etmek gerekmektedir. gutherie'nin kedilerle yaptığı bir deneyde sorun kutusundan çıkan kedilerin çoğunun yiyeceği yemedikleri saptanmıştır. çünkü burada kedi için önemli olan sıkı olan sorun kutusundan kurtulmaktır. gutherie davranışların değiştirilmesinde etkili olabilecek üç yöntemin kullanılmasını salık verir. bunlar. Eşik yöntemi: eşik bir tepki oluşturabilecek en yorgunluk yönteminde uyarıcıyı organizmada tepkisel bir yorgunluk oluşuncaya kadar tekrar etmek söz konusudur. sonunda yorulan organizma uyarıcı duruma başka tepkiler vermeye başlar. örneğin aşırı derecede sigara içerek sigaraya karşı negatif bir tepki geliştirmek ve sigarayı bırakmak gibi. Karşıt uyarıcılar yöntemi: istenilmeyen davranışı yol açan uyarıcılar farklı karşıt davranışlar yaratacağına inanılan diğer uyarıcılarla birlikte verilir. sonra özgün davranışlar yeni davranışlara bağlanır.

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Davranışçı Kuramlar Nelerdir?

Benzer Konular