Aristoteles Mantığı Nedir?

Я · 16-12-2012, 07:48

Aristoteles Mantığı Nedir?

Aristo mantığı iki değerli mantıktır. Bir önerme ya doğrudur

ya da yanlış... Bu mantığın en önemli yönü tasımlardır.

Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. Öyleyse Sokrates ölümlüdür. Aristo mantığın kurucusu kabul edilir Aristo Platon'un öğrencisidir. Platon öldükten sonra kendi okulunu kurmuş

kendi felsefesini oluşturmuştur. Birçok bakımdan da hocasından farklılaşmıştır.

Aristoteles denilince

çokça kullanılan bir söylem hemen aklımıza gelir. ‘’Aristo Mantığı’’. Çoğu kişinin de anlamını tam kavramadan söz ettiği hatta küçümseyerek kınadığı bu deyişten yola çıkarak

Aristoteles’ i ve öne sürdüğü mantık kuramının üzerinde biraz duralım.

Aristoteles’ in ilk büyük başarısı

kendisinden öncekilerden hemen hemen hiçbir şey almadan

bütünüyle kendisine ait denebilecek yeni bir bölümü

Mantık’ ı yaratmış olmasıdır.

Mantık

doğru düşünme sanatı ve yöntemidir. Her birimin

her düşünce düzeninin ve sanatın yöntemi mantıktır. Müzikte bile mantık vardır.

Sokrat’ ın tanımlar üstünde direnmesinin

Platon’ un ise her bir kavramı inceden inceye işlemesinin ardında bu yeni bilim gizliydi. Aristoteles’ in tanımlar üzerine yazdığı küçük eser

mantığının bu kaynaktan nasıl yararlandığını gösterir.

Bir nesneyi ya da terimi nasıl tanımlayacağız ? Aristoteles

her tanımın iki bölümü olduğunu

iki sağlam ayak üzerinde durduğunu söylemiştir.Şöyle ki; Öncelikle yapılacak şey söz konusu nesneyi

bir sınıfa

öbeğe veya gruba sokmaktır. Bu grubun nitelikleri ayni zamanda nesnenin kendisine de aittir.Buna bir örnek vermemiz gerekirse; insan her şeyden önce bir hayvandır. Sonra da nesnenin

kendi sınıfındaki öteki şeylerden ne bakımdan ayrı olduğunu gösterir.Yani insan

Aristoteles’ in sisteminde rasyonel (akıllı) bir hayvandır. <<özel ayrılığı>>

öteki hayvanlardan farklı olarak akıllı oluşundandır.

Şimdi Aristoteles’ in

Platon ile çatışmasına yol açan

şu ünlü <<evrenseller>> sorununa geliyoruz: Günümüze kadar gelecek olan ve bütün Ortaçağ Avrupa’ sını <<realistler>>(gerçekçiler) ve <<nominalistler>>(adçılar) diye ayıracak olan savaşın ilk çatışmasıdır bu. Aristoteles

her hangi bir cins ismine

bir sınıftaki öğelere genel olarak uygulanabilecek herhangi bir ad’ a <<evrensel>> diyordu. Ona göre hayvan

insan

kitap

ağaç evrenseldirler. Ancak bu evrenseller

elle tutulabilecek nesnel gerçekler değil

öznel kavramlardır. Bunlar ad’ dır. Nesneler değildir. Bizim dışımızda bütün var olanlar türel (generik) ve evrensel nesneler dünyası değil

özel ve özgül nesneler dünyasıdır. Ama

genei –insan

ya da evrensel –insan ancak düşüncede vardır. Dış bir varlık ya da gerçek (realite) değildir.

Aristoteles’ e göre

Platon

evrensellerin nesnel varlıklar olduğunu ileri sürmüştür. Nitekim

Platon

evrenselin

özelden çok daha sürekli

önemli ve gerçek olduğunu

özelinse kıyıya durmadan vuran dalgaların üzerinde bir dalgacık olduğunu söylemiştir. İnsanlar doğar

ölür

ama insan sonsuza kadar sürer gider.

Her şeye rağmen

Aristoteles’ in sağlıklı bir davranışı vardır. Hemen hemen çağdaş anlamda bir gerçekçidir. Platon öznel bir geleceğe gömülmüşken

o

nesnel ‘ şimdi’ ile uğraşmaya kararlıdır. Sokratçı-Platoncu tanımlamada nesnelerden ve olaylardan kuram ve fikirlere; özellerden genellere

bilimden skolastisizme doğru kaymaya bir eğilim vardır. Sonunda Platon genellere

öylesine kendini kaptırdı ki

özel şeyleri belirleyen bu geneller oldu. Fikirlere öyle bağlandı ki

olguları tanımlayan ya da seçen bu fikirlerdi artık. Aristoteles ise nesnelere

<< doğanın solmayan yüzüne>> ve gerçeğe dönmeyi öğütlemiştir sürekli olarak kuramında. Somut ayrıntıları

kanlı canlı özeli tutkuyla seçmekteydi. Yani

Platon genele ve evrensele öylesine bağlanmıştı ki

Devlet’ inde mükemmel bir devlet meydana getirmek isterken

özeli yok etmişti.

Ancak

Aristoteles’ in bir çok konuda ters düştüğü öğretmeni

Platon’ nun bir çok niteliklerini de benimsediğini gözlemlemekteyiz. Bunu benzerler bir birleriyle çatışırlar şeklinde veya her şey karşıtıyla birlikte var olur söylemiyle de açıklarsakta

Aristoteles örneğinde bir başka biçimini görmekteyiz.Onun Platon’ a böylesine amansız davranması ve karşı koyması

kendisinde büyük çapta bir Platonculuk olduğundan olsa gerekir.

Aristoteles’ in felsefe eserleri arasında

hatta en kendine özgü olanı tasım öğretisidir. Bir tasım üç önermeden meydana gelir. Üçüncüsü (sonuç)

öteki iki önerme (‘ilk’ ve ‘ikinci’ öncüller) kabul edilmiş olan gerçeklerden doğmaktadır.

Sözgelişi

insan akıllı bir hayvandır. Öte yandan

Sokrat bir insandır; o halde Sokrat aynı zamanda akıllı bir hayvandır. Matematik bilen hemen görecektir ki

tasım’ ın yapısı

‘’ ayni şeye eşit olan iki şey

birbirine eşittir’ e benzer. A

B ise

C de A ise

o halde C

B dir.Güçlük şuradadır; Tasımın

ilk öncülünün doğrulanması gereken asıl şeyi ispatlanmış gibi kabul etmesindendir. Çünkü

Sokrat akıllı değilse (insan olup olmadığı da sorulmuyor ayrıca)

insanın akıllı hayvan olduğu evrensel açıdan doğru olmaz. Ama

tasımın hakikati ortaya çıkarmaya yarayan bir mekanizmadan çok

düşüncenin ortaya konup

açığa çıkarılması için baş vurulan bir yol olduğu gözükmektedir.
Günümüzde bile hala Aristoteles’ in bu tasımı tartışılmaya değer görülmekte olup

üzerine yüzlerce sayfa kitap yazılmaktadır.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Esrar Nedir? - Özellikleri Nelerdir? - Kullanımı Nasıldır? - Zararları Nedir?	elif	Sağlığımız	16	27-01-2017 03:34
nokta nedir? doğru nedir? ışın nedir? doğru parçası nedir?	ralim_x	Soru Cevap	36	05-11-2012 10:43
11 ile bölünmenin İspatı Nedir? 11 ile bölünebilme kuralının mantığı	Kayıtsız Üye	Soru Cevap	1	05-10-2011 06:42
Masal Nedir?,Halk Hikayesi Nedir?,Manzum Hikaye Nedir?	elif	Türkçe ve Edebiyat	0	09-02-2011 02:52
Aristoteles	CooLKadin	Felsefe Bilimi	0	28-02-2009 12:48

16-12-2012, 07:48	#1 (permalink)
Я	Aristoteles Mantığı Nedir? Aristoteles Mantığı Nedir? Aristo mantığı iki değerli mantıktır. Bir önerme ya doğrudur ya da yanlış... Bu mantığın en önemli yönü tasımlardır. Bütün insanlar ölümlüdür. Sokrates bir insandır. Öyleyse Sokrates ölümlüdür. Aristo mantığın kurucusu kabul edilir Aristo Platon'un öğrencisidir. Platon öldükten sonra kendi okulunu kurmuş kendi felsefesini oluşturmuştur. Birçok bakımdan da hocasından farklılaşmıştır. Aristoteles denilince çokça kullanılan bir söylem hemen aklımıza gelir. ‘’Aristo Mantığı’’. Çoğu kişinin de anlamını tam kavramadan söz ettiği hatta küçümseyerek kınadığı bu deyişten yola çıkarak Aristoteles’ i ve öne sürdüğü mantık kuramının üzerinde biraz duralım. Aristoteles’ in ilk büyük başarısı kendisinden öncekilerden hemen hemen hiçbir şey almadan bütünüyle kendisine ait denebilecek yeni bir bölümü Mantık’ ı yaratmış olmasıdır. Mantık doğru düşünme sanatı ve yöntemidir. Her birimin her düşünce düzeninin ve sanatın yöntemi mantıktır. Müzikte bile mantık vardır. Sokrat’ ın tanımlar üstünde direnmesinin Platon’ un ise her bir kavramı inceden inceye işlemesinin ardında bu yeni bilim gizliydi. Aristoteles’ in tanımlar üzerine yazdığı küçük eser mantığının bu kaynaktan nasıl yararlandığını gösterir. Bir nesneyi ya da terimi nasıl tanımlayacağız ? Aristoteles her tanımın iki bölümü olduğunu iki sağlam ayak üzerinde durduğunu söylemiştir.Şöyle ki; Öncelikle yapılacak şey söz konusu nesneyi bir sınıfa öbeğe veya gruba sokmaktır. Bu grubun nitelikleri ayni zamanda nesnenin kendisine de aittir.Buna bir örnek vermemiz gerekirse; insan her şeyden önce bir hayvandır. Sonra da nesnenin kendi sınıfındaki öteki şeylerden ne bakımdan ayrı olduğunu gösterir.Yani insan Aristoteles’ in sisteminde rasyonel (akıllı) bir hayvandır. <<özel ayrılığı>> öteki hayvanlardan farklı olarak akıllı oluşundandır. Şimdi Aristoteles’ in Platon ile çatışmasına yol açan şu ünlü <<evrenseller>> sorununa geliyoruz: Günümüze kadar gelecek olan ve bütün Ortaçağ Avrupa’ sını <<realistler>>(gerçekçiler) ve <<nominalistler>>(adçılar) diye ayıracak olan savaşın ilk çatışmasıdır bu. Aristoteles her hangi bir cins ismine bir sınıftaki öğelere genel olarak uygulanabilecek herhangi bir ad’ a <<evrensel>> diyordu. Ona göre hayvan insankitap ağaç evrenseldirler. Ancak bu evrenseller elle tutulabilecek nesnel gerçekler değil öznel kavramlardır. Bunlar ad’ dır. Nesneler değildir. Bizim dışımızda bütün var olanlar türel (generik) ve evrensel nesneler dünyası değil özel ve özgül nesneler dünyasıdır. Ama genei –insan ya da evrensel –insan ancak düşüncede vardır. Dış bir varlık ya da gerçek (realite) değildir. Aristoteles’ e göre Platon evrensellerin nesnel varlıklar olduğunu ileri sürmüştür. Nitekim Platon evrenselin özelden çok daha sürekli önemli ve gerçek olduğunu özelinse kıyıya durmadan vuran dalgaların üzerinde bir dalgacık olduğunu söylemiştir. İnsanlar doğar ölür ama insan sonsuza kadar sürer gider. Her şeye rağmen Aristoteles’ in sağlıklı bir davranışı vardır. Hemen hemen çağdaş anlamda bir gerçekçidir. Platon öznel bir geleceğe gömülmüşken o nesnel ‘ şimdi’ ile uğraşmaya kararlıdır. Sokratçı-Platoncu tanımlamada nesnelerden ve olaylardan kuram ve fikirlere; özellerden genellere bilimden skolastisizme doğru kaymaya bir eğilim vardır. Sonunda Platon genellere öylesine kendini kaptırdı ki özel şeyleri belirleyen bu geneller oldu. Fikirlere öyle bağlandı ki olguları tanımlayan ya da seçen bu fikirlerdi artık. Aristoteles ise nesnelere << doğanın solmayan yüzüne>> ve gerçeğe dönmeyi öğütlemiştir sürekli olarak kuramında. Somut ayrıntıları kanlı canlı özeli tutkuyla seçmekteydi. Yani Platon genele ve evrensele öylesine bağlanmıştı ki Devlet’ inde mükemmel bir devlet meydana getirmek isterkenözeli yok etmişti. Ancak Aristoteles’ in bir çok konuda ters düştüğü öğretmeni Platon’ nun bir çok niteliklerini de benimsediğini gözlemlemekteyiz. Bunu benzerler bir birleriyle çatışırlar şeklinde veya her şey karşıtıyla birlikte var olur söylemiyle de açıklarsakta Aristoteles örneğinde bir başka biçimini görmekteyiz.Onun Platon’ a böylesine amansız davranması ve karşı koyması kendisinde büyük çapta bir Platonculuk olduğundan olsa gerekir. Aristoteles’ in felsefe eserleri arasında hatta en kendine özgü olanı tasım öğretisidir. Bir tasım üç önermeden meydana gelir. Üçüncüsü (sonuç) öteki iki önerme (‘ilk’ ve ‘ikinci’ öncüller) kabul edilmiş olan gerçeklerden doğmaktadır. Sözgelişi insan akıllı bir hayvandır. Öte yandan Sokrat bir insandır; o halde Sokrat aynı zamanda akıllı bir hayvandır. Matematik bilen hemen görecektir ki tasım’ ın yapısı ‘’ ayni şeye eşit olan iki şey birbirine eşittir’ e benzer. A B ise C de A ise o halde C B dir.Güçlük şuradadır; Tasımın ilk öncülünün doğrulanması gereken asıl şeyi ispatlanmış gibi kabul etmesindendir. Çünkü Sokrat akıllı değilse (insan olup olmadığı da sorulmuyor ayrıca) insanın akıllı hayvan olduğu evrensel açıdan doğru olmaz. Ama tasımın hakikati ortaya çıkarmaya yarayan bir mekanizmadan çok düşüncenin ortaya konup açığa çıkarılması için baş vurulan bir yol olduğu gözükmektedir. Günümüzde bile hala Aristoteles’ in bu tasımı tartışılmaya değer görülmekte olup üzerine yüzlerce sayfa kitap yazılmaktadır. Takip et: @bakimliyiz

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Aristoteles Mantığı Nedir?

Benzer Konular