Kalıtım ve Mendel Konu Anlatımı

elif · 08-02-2013, 03:14

Kalıtım ve Mendel Konu Anlatımı

Yeryüzünde iki milyonun üzerinde canlı türü yaşamaktadır.Bu canlı türlerinin birbirine benzer ve farklı özellikleri bulunur.Hatta bir türün tüm bireylerinde de benzer ve farklı özellikler bulunabilmektedir.Bu durumun temelinde bireylerin kalıtsal maddesi olan GENLER rol oynar.Canlı türlerinin ve bir türün tüm bireylerinin gen bilgileri farklı olup canlılar arası çeşitliliği oluşturur. Canlılarda çeşitliliğe neden olan her bir özelliğe KARAKTER denir.Karakterler genlerce oluşturulur.Genler üzerinde anne ve babadan yavruya aktarılan karakterlere KALITSAL KARAKTERLER denir(Dil yuvarlama

saç rengi

kan grubu

tavşan dudaklı olmak...). Karakter genleri eşeyli üremede anne ve babadan yavru bireylere eşit oranlarda(% 50) nakledilir.

Anne ve babadan kromozomlar vasıtasıyla gelen genlerin etkileşim şekil ve derecelerine göre de yavrunun özellikleri ortaya çıkar.Canlılardaki karakterleri ve karakterlerin yavru bireylere aktarılmasını inceleyen bilime KALITIM BİLİMİ ya da GENETİK denir.

Kalıtımla ilgili bazı tanımlar şunlardır:

dominant GEN(BASKIN GEN):Bulunduğu canlıda

taşıdığı özelliği oluşturabilen gene denir.Büyük harflerle sembolize edilir(A

B

C

D...).
Örnekiyah saçlılık

kıvırcık saçlılık

bezelyelerde sarı ve düzgün tohumluluk

uzun boyluluk...

resesif GEN(ÇEKİNİK GEN):Bulunduğu canlıda taşıdığı karakteri dominant gen bulunmadığı zaman oluşturabilen gen çeşitidir.Küçük harflerle sembolize edilir(a

b

c

d...).
Örnekarı saçlılık

düz saç şekli

bezelyelerde yeşil ve buruşuk tohumluluk

kısa boyluluk...

GENOTİP:Canlıların DNA'sındaki (genler) genetik bilgidir.Canlı bireylerin karakterlerini oluşturur.DNA'nın en küçük birimi genler olduğu için genotipler genlerce oluşturulur.
Örnek:Karakterlerin dominant

resesif

homozigot

heterozigot... olması gibi.

FENOTİP:Anne ve babadan üreme olayı ile yavruya aktarılan genlerce oluşturalan karakterlerin dış görünüşüne denir.Canlı fenotiplerinin oluşmasında gen ve çevre etkileşmesi görülür.
Örnek:Göz renginin siyah

mavi

yeşil oluşu

saç şeklinin düz

kıvırcık olması

kan gruplarının A

B... olması gibi.

HOMOZİGOT(ARI DÖL):Yavruda karakteri oluşturan iki genin de aynı şekil ve özellikte olmasıdır.(AA

aa

BB

bb...)

HETEROZİGOT(MELEZ DÖL):Yavruda karakteri oluşturan iki genin de farklı şekil ve özellikte olmasıdır.
AA --- Homozigot---baskın karakter
Aa --- Heterozigot---baskın karakter
aa --- Homozigot---çekinik karakter

MENDEL'İN ÇALIŞMALARI

Kalıtım kurallarının temelini oluşturan ilk çalışmalar GREGOR MENDEL tarafından yapılmıştır.(1860)Mendel bir manastır bahçesinde bu konuyla ilgili deneyleri bezelyeler üzerinde yapmıştır.Elde ettiği sonuç-
lar ilginç ve düzenli bir matemiksel denkleme benzediği için

daha sonrala-
rı kalıtımın kurallarını oluşturmuştur.Mendelin deneylerinde bezelyeleri kullanmasının sebepleri şunlardır;
Bezelyelerde birbirinden çok farklı karakterler gözlenebilir.Tohum
şekli

rengi

büyüklüğü...gibi(Mendel bunlardan 7 tanesini kullanmıştır).

Bezelye bitkisi kolay yetiştirilir ve bir yılda birkaç ürün(döl) alına-
bilir.
Bezelye çiçeklerinin taç yaprakları uzun ve geniş olup çiçeğin erkek
ve dişi organını tamamen dış dünyaya kapatır.Böylece doğal ortamda ya-
bancı tozlaşma yapılamaz.(Karakterleri saftır.)

Bu taç yaprakların deneysel amaçlı kesilmesiyle süni tozlaşmaların
yapılabilmesidir.

Mendel'in çeşitli bezelye karakterlerini deneysel olarak kullanması ile bazı kalıtsal prensipleri bulmuştur.Bezelye çiçekleri arasında çaprazlama-
lar sonucu elde edilen prensiplere MENDEL KANUNLARI denir.

Menden kanunları genel olarak üç tanedir.Bunlar;

1-Benzerlik Kanunları

İki farklı saf (arı) dölün birleşmesiyle oluşan bireyler % 100 melez özelliktedir.Her iki dölün de genlerini taşır.

2-Karakterlerin Gizli Kalması Kanunu

Oluşan melez bireyler baskın karakterlidir.Ancak yapısında etkisiz birer çekinik gen taşır.İki ayrı melez birey çaprazlandığında farklı genotip ve fenotipte döller oluşabilir.

3-Karakterlerin Ayrılması Kanunu

İki ayrı melez karakter çaprazlandığında farklı oran ve çeşitli bireyler elde edilir.Çünkü yumurya ve spermler oluşturularken allel genler birbirinden ayrılır.Eşeyli çoğalan canlılarda görülen her özellik iki gen tarafından denetlenir.Yavruya genlerden biri anadan

biri babadan geçer.Bu gen çiftine ALLEL GEN denir.

DNA(DEOKSİRİBO NÜKLEİK ASİT)
DNA bütün hücrelerin çekirdeğinde bulunur.Kromozomların yapısı-
nın büyük bir kısmını oluşturur ve bütün vücut hücrelerinde aynı miktarda bulunur.Bu da aynı canlının bütün hücrelerindeki DNA'nın(poliploit hüc-
relerde hariç) aynı olduğunu gösterir.

DNA molekülü iki zincirli yay ve sarmal şeklinde kıvrılmış moleküldür.
Zinciri

şeker ve fosfat molekülleri meydana getirir.Bu iki zincirin arasında merdiven basamağı şeklinde organik bazlar dizilmiştir.Burada gelişigüzel bir sıralama yoktur.Her zaman G-C ve A-T karşı karşıya gelir.replikasyon sırasında bu iki zincir birbirinden ayrılır.Her zincir karşısında eşini oluşturarak iki yavru kromozomun meydana gelmesini sağlar.

DNA kendini oluşturan nükleotitlerin sayısına bağlı olarak büyüklüğü değişen uzun iplik şeklinde bir yapı gösterir.Oldukça katı yapısından dola-
yı mekanik darbelerde kolayca kırılabilir.Tüm bir DNA zincirinin elde edilmesi bu nedenle çok zordur.Mikroorganizmalardan elde edilen DNA
molekülleri 1000000000 dalton gibi büyük bir moleküler ağırlığa sahiptir.

Çekirdeksiz hücrelerde

özellikle bakterilerde

DNA içeren bölge NÜKLEOİD olarak adlandırılır.Bu bölgede DNA yumak şeklinde sarılmış iplikçikler halinde ya da sabun köpüğü şeklinde görülür.Nükleoidler sitoplazmadan bir zarla ayrılmaz.Dolayısıyla bakteri genomu kural olarak düz ya da çember şeklinde bir DNA heliksinden oluşmuştur.

ÇAPRAZLAMALAR
Eşeyli üreyen canlılarda erkek ve dişi üreme hücrelerinin birleştiril-
mesiyle yavru bireyler elde edilmesi olayına ÇAPRAZLAMA denir.

Çaprazlama yapılmasının sebebi karakterleri oluşturan allel genlerin yarısının dişiden (yumurta) ve yarısının da erkekten (sperm) alınmasıdır. Çaprazlama yapılırken bazı harf sembolleri olayın anlaşılması için kullanılır.Bunlar;P

G

F1

F2... gibi.
P --- Çaprazlamada kullanılan dişi ve erkek canlının karakterleri.
G --- Çaprazlamada oluşturulan gamet çeşitleri.
F1 --- Erkek ve dişi eşleşmesinden oluşan OĞUL BİREY karakterleri.
F2 --- Oğul bireylerin eşleşmesinden oluşan TORUN BİREY karakterleri

F2 bireylerinin(dölünün) bulunmasında F1 bireyleri(bir erkek ve bir dişisi) kendi aralarında çaprazlanır.(Kendileştirilir.)

Genotip çeşidi = 3(SS

Ss

ss)
Genotip oluşturma oranları = 1-2-1 şeklindedir

SS --- Homozigot
Ss --- Heterozigot dominant
ss --- Homozigot

İNSANDA CİNSİYETİN BELİRLENMESİ
İnsanda tüm karakterlerin oluşmasında genler görev yapar.Benzer şekilde erkek ve dişi cinsiyetin oluşmasında da genler topluluğu olan kromozomlar görev yapar.İnsan vücut hücrelerinde normalde 46 kromozom

üreme hücrelerinde de 23 kromozom bulunur.Vücut ve üreme hücrelerinde farklı 2 çeşit kromozom takımı bulunmaktadır.

Vücut hücreleri=46=44+2
Üreme hücreleri=23=22+1

Cinsiyet kromozomları da iki çeşit olup X ve Y dir.Y kromozomunu X e karşı baskın olup bulunduğu yavrunun erkek cinsiyetinde olmasını sağlar.

2N=46=44+XY --- Erkek birey
2N=46=44+XX--- Dişi birey

KALITSAL HASTALIKLAR
Karakterleri oluşturan genlerin yapı

sayı ve işleyişinde bir takım bozulmalar olabilir(zararlı mutasyon).Bu durumda kalıtsal hastalıklar ortaya çıkar ve üreme olayı ile nesillere aktarılır.Bu hastalıklara renk körlüğü

hemofili(kanın pıhtılaşmaması)

altı parmaklılık

derinin renksiz olması(albinoluk)... örnek verilebilir.Bu hastalıklardan renk körlüğü
ve hemofililik genleri çekinik yapılı olup X cinsiyet kromozomu üzerinde taşınır.

İnsanda renk körlüğü şu şekilde oluşur.
r --- hastalık geni(çekinik)
R --- normallik geni(dominant)

XRXR---Normal dişi birey
XRXr---Normal (taşıyıcı)dişi birey
XrXr--- Hasta dişi(renk körü) birey
XRY---Normal erkek birey
XrY---Hasta erkek renk körü birey

KALITIM VE ÇEVR
ÇEVRE
Canlılar yeryüzünde doğal bir ortamda yaşadığı için çevresel etkenlerle tüm yaşamları etkilenir.Bu çevresel etkenler;sıcaklık

su

besinler

nem

artık maddeler

basınç

iklim

hormonlar sayılabilir.Örneğin

tohumlar soğuk havada çimlenemez

çiçekler aşırı sıcakta dökülür

sinekler ılık olmayan hava şartlarında kanat oluşturamazlar.

MODİFİKASYON
Bitki ve hayvanlarda aynı türe bağlı bireyler arasında çiftleşme olmasına karşın

hepsi birbirine benzer bireylerden oluşmamıştır.Araların-
da kalıtsal olmayan MODİFİKASYON ve kalıtsal olan varyasyon denen farklılıklar vardır.Bu nedenle bir türü tanımlarken gösterdiği değişikliklerin sınırını

VARYASYON GENİŞLİĞİNİ belirtmek zorundayız.

Her tür bu değişiklikleri farklı boyutlarda gösterir.Canlılarda varyasyonları(çeşitlenmeyi) meydana getiren bir çok düzenek vardır.

Bütün biyolojik bünyeler dış koşulların etkisiyle belirli sınırlar içinde kalmak kaydıyla farklılaşmalar gösterir.Buna MODİFİKASYON denir.En belirgin örneği arı va karıncalıların kraliçesiyle işçileri arasında görülür.Her iki sınıfa ait bireyler benzer yumurtalardan(döllenmiş yumurtalardan)meydana geldiği halde

göze içerisinde

larva iken farklı beslenmelerinden dolayı

gerek vücut şekli gerekse davranışları bakımından tamamen farklı olurlar.Burada etki eden faktör

daha doğrusu modüle eden tek etken besindir.

Bu kadar kuvvetli modifikasyona hayvanlar aleminde az rastlanır.Aynı yumurta ikizlerinde kalıtsal materyal olmasına karşın

hiçbir zaman birbirlerine tam benzemezler.Çünkü çevre koşullarının her iki bireye aynı derecede etki etmesi olanaksızdır.

Modifiye eden dış koşullar

besin

sıcaklık

nemlilik ve diğer işlevsel gereksinimler olabilir.
Bir özelliğin modifikasyonu iki uç değer arasında geçişli olabilir.Örneğin bir vücudun ya da organın uzunluğu

renk oluşumu

bazen desenlerin minimal ve maksimal değerler arasında kademe kademe değişimi vs...Bu tip modifikasyona GEÇİŞLİ veya KADEMELİ MODİFİKASYON denir.

MUTASYON
Her ne kadar genler dikkat çekecek kadar kararlı ve yeni döllere bütün özelliklerini katılıyorsa da

zaman zaman doğal ve yapay koşullar altında MUTASYON=DEĞİŞİNİM dediğimiz değişikliğe uğrarlar.Bir gen mutasyona uğradıktan sonra kararlı hale gelir ve tekrar eski haline dönmek için de herhangi bir eğilim göztermez.Mutasyonlar kalıtsal materyalin normal kombinasyonunu değiştirmeyen

kalıtsal yapıdaki herhangi bir değişikliktir.Mutasyon terimi 1. kromozomların yapısının değişmesini

2.kromozom sayısının değişmesini

3. genlerdeki değişiklikleri kapsar.

Gen mutasyonu veya diğer bir deyimle NOKTA MUTASYONU kromozomun yapısında herhangi bir değişiklik yapmadığı gibi

mikroskop-
la da gözlenemez.Doğal olarak meydana geldiği gibi

deneysel olarak yapmak da mümkündür.Mutasyon meydana getiren her aracıya MUTAJEN FAKTÖR denir.Bu

sarsıntıdan ışınıma kadar birçok fiziksel ve kimyasal faktörü içerebilir.Mutasyona uğramış bir gen nadir olarak tekrar eski haline dönebilir.Mutasyona uğrama kuramsal olarak başat genin çekinik hale gelmesidir.Bazen aynı lokustaki gen

f arklı mutasyonlara uğrayarak multipli allelleri meydana getirir. Nokta mutasyonu DNA'da bulunan nükleotid dizisinin sırasının ya da bazlarının değişmesinden ileri gelir.Baz sırasının ve ya AT/GC oranının değişmesi o gene özgü enzimin tamamen kaybolmasına ya da etkisinin azalmasına neden olur.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Çarpım Sembolü Konu Anlatımı	elif	Matematik	0	04-05-2012 04:51
Açıortay Teoremi Konu Anlatımı	elif	Matematik	0	11-02-2012 02:42
Kenarortay Konu anlatımı	elif	Matematik	0	11-02-2012 02:41
Yıldızlararası madde konu anlatımı	elif	Kimya	0	15-12-2011 05:32
Elektrostatik konu anlatımı	elif	Eğitim ve Öğretim	0	17-06-2011 01:11

08-02-2013, 03:14	#1 (permalink)
elif	Kalıtım ve Mendel Konu Anlatımı Kalıtım ve Mendel Konu Anlatımı Yeryüzünde iki milyonun üzerinde canlı türü yaşamaktadır.Bu canlı türlerinin birbirine benzer ve farklı özellikleri bulunur.Hatta bir türün tüm bireylerinde de benzer ve farklı özellikler bulunabilmektedir.Bu durumun temelinde bireylerin kalıtsal maddesi olan GENLER rol oynar.Canlı türlerinin ve bir türün tüm bireylerinin gen bilgileri farklı olup canlılar arası çeşitliliği oluşturur. Canlılarda çeşitliliğe neden olan her bir özelliğe KARAKTER denir.Karakterler genlerce oluşturulur.Genler üzerinde anne ve babadan yavruya aktarılan karakterlere KALITSAL KARAKTERLER denir(Dil yuvarlama saç rengi kan grubu tavşan dudaklı olmak...). Karakter genleri eşeyli üremede anne ve babadan yavru bireylere eşit oranlarda(% 50) nakledilir. Anne ve babadan kromozomlar vasıtasıyla gelen genlerin etkileşim şekil ve derecelerine göre de yavrunun özellikleri ortaya çıkar.Canlılardaki karakterleri ve karakterlerin yavru bireylere aktarılmasını inceleyen bilime KALITIM BİLİMİ ya da GENETİK denir. Kalıtımla ilgili bazı tanımlar şunlardır: dominant GEN(BASKIN GEN):Bulunduğu canlıda taşıdığı özelliği oluşturabilen gene denir.Büyük harflerle sembolize edilir(A B C D...). Örnekiyah saçlılık kıvırcık saçlılık bezelyelerde sarı ve düzgün tohumluluk uzun boyluluk... resesif GEN(ÇEKİNİK GEN):Bulunduğu canlıda taşıdığı karakteri dominant gen bulunmadığı zaman oluşturabilen gen çeşitidir.Küçük harflerle sembolize edilir(a b c d...). Örnekarı saçlılık düz saç şekli bezelyelerde yeşil ve buruşuk tohumluluk kısa boyluluk... GENOTİP:Canlıların DNA'sındaki (genler) genetik bilgidir.Canlı bireylerin karakterlerini oluşturur.DNA'nın en küçük birimi genler olduğu için genotipler genlerce oluşturulur. Örnek:Karakterlerin dominant resesif homozigot heterozigot... olması gibi. FENOTİP:Anne ve babadan üreme olayı ile yavruya aktarılan genlerce oluşturalan karakterlerin dış görünüşüne denir.Canlı fenotiplerinin oluşmasında gen ve çevre etkileşmesi görülür. Örnek:Göz renginin siyah mavi yeşil oluşu saç şeklinin düz kıvırcık olması kan gruplarının A B... olması gibi. HOMOZİGOT(ARI DÖL):Yavruda karakteri oluşturan iki genin de aynı şekil ve özellikte olmasıdır.(AA aa BB bb...) HETEROZİGOT(MELEZ DÖL):Yavruda karakteri oluşturan iki genin de farklı şekil ve özellikte olmasıdır. AA --- Homozigot---baskın karakter Aa --- Heterozigot---baskın karakter aa --- Homozigot---çekinik karakter MENDEL'İN ÇALIŞMALARI Kalıtım kurallarının temelini oluşturan ilk çalışmalar GREGOR MENDEL tarafından yapılmıştır.(1860)Mendel bir manastır bahçesinde bu konuyla ilgili deneyleri bezelyeler üzerinde yapmıştır.Elde ettiği sonuç- lar ilginç ve düzenli bir matemiksel denkleme benzediği için daha sonrala- rı kalıtımın kurallarını oluşturmuştur.Mendelin deneylerinde bezelyeleri kullanmasının sebepleri şunlardır; Bezelyelerde birbirinden çok farklı karakterler gözlenebilir.Tohum şekli rengi büyüklüğü...gibi(Mendel bunlardan 7 tanesini kullanmıştır). Bezelye bitkisi kolay yetiştirilir ve bir yılda birkaç ürün(döl) alına- bilir. Bezelye çiçeklerinin taç yaprakları uzun ve geniş olup çiçeğin erkek ve dişi organını tamamen dış dünyaya kapatır.Böylece doğal ortamda ya- bancı tozlaşma yapılamaz.(Karakterleri saftır.) Bu taç yaprakların deneysel amaçlı kesilmesiyle süni tozlaşmaların yapılabilmesidir. Mendel'in çeşitli bezelye karakterlerini deneysel olarak kullanması ile bazı kalıtsal prensipleri bulmuştur.Bezelye çiçekleri arasında çaprazlama- lar sonucu elde edilen prensiplere MENDEL KANUNLARI denir. Menden kanunları genel olarak üç tanedir.Bunlar; 1-Benzerlik Kanunları İki farklı saf (arı) dölün birleşmesiyle oluşan bireyler % 100 melez özelliktedir.Her iki dölün de genlerini taşır. 2-Karakterlerin Gizli Kalması Kanunu Oluşan melez bireyler baskın karakterlidir.Ancak yapısında etkisiz birer çekinik gen taşır.İki ayrı melez birey çaprazlandığında farklı genotip ve fenotipte döller oluşabilir. 3-Karakterlerin Ayrılması Kanunu İki ayrı melez karakter çaprazlandığında farklı oran ve çeşitli bireyler elde edilir.Çünkü yumurya ve spermler oluşturularken allel genler birbirinden ayrılır.Eşeyli çoğalan canlılarda görülen her özellik iki gen tarafından denetlenir.Yavruya genlerden biri anadan biri babadan geçer.Bu gen çiftine ALLEL GEN denir. DNA(DEOKSİRİBO NÜKLEİK ASİT) DNA bütün hücrelerin çekirdeğinde bulunur.Kromozomların yapısı- nın büyük bir kısmını oluşturur ve bütün vücut hücrelerinde aynı miktarda bulunur.Bu da aynı canlının bütün hücrelerindeki DNA'nın(poliploit hüc- relerde hariç) aynı olduğunu gösterir. DNA molekülü iki zincirli yay ve sarmal şeklinde kıvrılmış moleküldür. Zinciri şeker ve fosfat molekülleri meydana getirir.Bu iki zincirin arasında merdiven basamağı şeklinde organik bazlar dizilmiştir.Burada gelişigüzel bir sıralama yoktur.Her zaman G-C ve A-T karşı karşıya gelir.replikasyon sırasında bu iki zincir birbirinden ayrılır.Her zincir karşısında eşini oluşturarak iki yavru kromozomun meydana gelmesini sağlar. DNA kendini oluşturan nükleotitlerin sayısına bağlı olarak büyüklüğü değişen uzun iplik şeklinde bir yapı gösterir.Oldukça katı yapısından dola- yı mekanik darbelerde kolayca kırılabilir.Tüm bir DNA zincirinin elde edilmesi bu nedenle çok zordur.Mikroorganizmalardan elde edilen DNA molekülleri 1000000000 dalton gibi büyük bir moleküler ağırlığa sahiptir. Çekirdeksiz hücrelerde özellikle bakterilerde DNA içeren bölge NÜKLEOİD olarak adlandırılır.Bu bölgede DNA yumak şeklinde sarılmış iplikçikler halinde ya da sabun köpüğü şeklinde görülür.Nükleoidler sitoplazmadan bir zarla ayrılmaz.Dolayısıyla bakteri genomu kural olarak düz ya da çember şeklinde bir DNA heliksinden oluşmuştur. ÇAPRAZLAMALAR Eşeyli üreyen canlılarda erkek ve dişi üreme hücrelerinin birleştiril- mesiyle yavru bireyler elde edilmesi olayına ÇAPRAZLAMA denir. Çaprazlama yapılmasının sebebi karakterleri oluşturan allel genlerin yarısının dişiden (yumurta) ve yarısının da erkekten (sperm) alınmasıdır. Çaprazlama yapılırken bazı harf sembolleri olayın anlaşılması için kullanılır.Bunlar;P G F1 F2... gibi. P --- Çaprazlamada kullanılan dişi ve erkek canlının karakterleri. G --- Çaprazlamada oluşturulan gamet çeşitleri. F1 --- Erkek ve dişi eşleşmesinden oluşan OĞUL BİREY karakterleri. F2 --- Oğul bireylerin eşleşmesinden oluşan TORUN BİREY karakterleri F2 bireylerinin(dölünün) bulunmasında F1 bireyleri(bir erkek ve bir dişisi) kendi aralarında çaprazlanır.(Kendileştirilir.) Genotip çeşidi = 3(SS Ss ss) Genotip oluşturma oranları = 1-2-1 şeklindedir SS --- Homozigot Ss --- Heterozigot dominant ss --- Homozigot İNSANDA CİNSİYETİN BELİRLENMESİ İnsanda tüm karakterlerin oluşmasında genler görev yapar.Benzer şekilde erkek ve dişi cinsiyetin oluşmasında da genler topluluğu olan kromozomlar görev yapar.İnsan vücut hücrelerinde normalde 46 kromozom üreme hücrelerinde de 23 kromozom bulunur.Vücut ve üreme hücrelerinde farklı 2 çeşit kromozom takımı bulunmaktadır. Vücut hücreleri=46=44+2 Üreme hücreleri=23=22+1 Cinsiyet kromozomları da iki çeşit olup X ve Y dir.Y kromozomunu X e karşı baskın olup bulunduğu yavrunun erkek cinsiyetinde olmasını sağlar. 2N=46=44+XY --- Erkek birey 2N=46=44+XX--- Dişi birey KALITSAL HASTALIKLAR Karakterleri oluşturan genlerin yapı sayı ve işleyişinde bir takım bozulmalar olabilir(zararlı mutasyon).Bu durumda kalıtsal hastalıklar ortaya çıkar ve üreme olayı ile nesillere aktarılır.Bu hastalıklara renk körlüğü hemofili(kanın pıhtılaşmaması) altı parmaklılık derinin renksiz olması(albinoluk)... örnek verilebilir.Bu hastalıklardan renk körlüğü ve hemofililik genleri çekinik yapılı olup X cinsiyet kromozomu üzerinde taşınır. İnsanda renk körlüğü şu şekilde oluşur. r --- hastalık geni(çekinik) R --- normallik geni(dominant) XRXR---Normal dişi birey XRXr---Normal (taşıyıcı)dişi birey XrXr--- Hasta dişi(renk körü) birey XRY---Normal erkek birey XrY---Hasta erkek renk körü birey KALITIM VE ÇEVR ÇEVRE Canlılar yeryüzünde doğal bir ortamda yaşadığı için çevresel etkenlerle tüm yaşamları etkilenir.Bu çevresel etkenler;sıcaklık su besinler nem artık maddeler basınç iklim hormonlar sayılabilir.Örneğin tohumlar soğuk havada çimlenemez çiçekler aşırı sıcakta dökülür sinekler ılık olmayan hava şartlarında kanat oluşturamazlar. MODİFİKASYON Bitki ve hayvanlarda aynı türe bağlı bireyler arasında çiftleşme olmasına karşın hepsi birbirine benzer bireylerden oluşmamıştır.Araların- da kalıtsal olmayan MODİFİKASYON ve kalıtsal olan varyasyon denen farklılıklar vardır.Bu nedenle bir türü tanımlarken gösterdiği değişikliklerin sınırını VARYASYON GENİŞLİĞİNİ belirtmek zorundayız. Her tür bu değişiklikleri farklı boyutlarda gösterir.Canlılarda varyasyonları(çeşitlenmeyi) meydana getiren bir çok düzenek vardır. Bütün biyolojik bünyeler dış koşulların etkisiyle belirli sınırlar içinde kalmak kaydıyla farklılaşmalar gösterir.Buna MODİFİKASYON denir.En belirgin örneği arı va karıncalıların kraliçesiyle işçileri arasında görülür.Her iki sınıfa ait bireyler benzer yumurtalardan(döllenmiş yumurtalardan)meydana geldiği halde göze içerisinde larva iken farklı beslenmelerinden dolayı gerek vücut şekli gerekse davranışları bakımından tamamen farklı olurlar.Burada etki eden faktör daha doğrusu modüle eden tek etken besindir. Bu kadar kuvvetli modifikasyona hayvanlar aleminde az rastlanır.Aynı yumurta ikizlerinde kalıtsal materyal olmasına karşın hiçbir zaman birbirlerine tam benzemezler.Çünkü çevre koşullarının her iki bireye aynı derecede etki etmesi olanaksızdır. Modifiye eden dış koşullar besin sıcaklık nemlilik ve diğer işlevsel gereksinimler olabilir. Bir özelliğin modifikasyonu iki uç değer arasında geçişli olabilir.Örneğin bir vücudun ya da organın uzunluğu renk oluşumu bazen desenlerin minimal ve maksimal değerler arasında kademe kademe değişimi vs...Bu tip modifikasyona GEÇİŞLİ veya KADEMELİ MODİFİKASYON denir. MUTASYON Her ne kadar genler dikkat çekecek kadar kararlı ve yeni döllere bütün özelliklerini katılıyorsa da zaman zaman doğal ve yapay koşullar altında MUTASYON=DEĞİŞİNİM dediğimiz değişikliğe uğrarlar.Bir gen mutasyona uğradıktan sonra kararlı hale gelir ve tekrar eski haline dönmek için de herhangi bir eğilim göztermez.Mutasyonlar kalıtsal materyalin normal kombinasyonunu değiştirmeyen kalıtsal yapıdaki herhangi bir değişikliktir.Mutasyon terimi 1. kromozomların yapısının değişmesini 2.kromozom sayısının değişmesini 3. genlerdeki değişiklikleri kapsar. Gen mutasyonu veya diğer bir deyimle NOKTA MUTASYONU kromozomun yapısında herhangi bir değişiklik yapmadığı gibi mikroskop- la da gözlenemez.Doğal olarak meydana geldiği gibi deneysel olarak yapmak da mümkündür.Mutasyon meydana getiren her aracıya MUTAJEN FAKTÖR denir.Bu sarsıntıdan ışınıma kadar birçok fiziksel ve kimyasal faktörü içerebilir.Mutasyona uğramış bir gen nadir olarak tekrar eski haline dönebilir.Mutasyona uğrama kuramsal olarak başat genin çekinik hale gelmesidir.Bazen aynı lokustaki gen f arklı mutasyonlara uğrayarak multipli allelleri meydana getirir. Nokta mutasyonu DNA'da bulunan nükleotid dizisinin sırasının ya da bazlarının değişmesinden ileri gelir.Baz sırasının ve ya AT/GC oranının değişmesi o gene özgü enzimin tamamen kaybolmasına ya da etkisinin azalmasına neden olur.

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Kalıtım ve Mendel Konu Anlatımı

Benzer Konular