Depremde Binalar Neden Zarar Görmektedir

elif · 09-02-2013, 03:46

Depremde Binalar Neden Zarar Görmektedir

Özellikle İstanbul'daki binaların birçoğu için problem

bu binaların yeni 1998 Deprem Şartnamesinden önceki 1975 şartnamesine göre ve elle hesaplanmış olmalarıdır.

1975 şartnamesinde İstanbul deprem bölgesi 2 iken şimdi 1'dir yani en kritik deprem bölgesi olarak değiştirilmiştir. Her iki şartname arasındaki farklar nedeniyle binaya etkiyen deprem yükü birçok eski bina için 2 kat oranında artmıştır. Þimdi öncek bölümden tekrar hatırlayalım:
mühendis en iyi ihtimalle %85 yaklaşıklıkla depremin etkisini tesbit edebiliyor

yani %15 hata payı olabilir.
Bina hesaplarında güvenlik sınırı olarak olası yükler ortalama %50 oranında fazla alınır. Bu güvenlik oranı sayesinde %15-20 lik bir hata payına karşı dahi %30 civarı bir güvenlik sınırı kalacaktır.
Yeni şartnameye göre deprem yükünün 100% arttığını düşünürsek

proje mühendisi de hiç hata yapmamış olsa bile %50 güvenlik çıkarıldığında geriye en az %50 'lik bir yük artımı söz konusu olabilir. Bunun anlamı şudur:

Binanız eski deprem şartnamesine göre projelendirme aşamasında "lineer-elastik" sınırlar içinde belli bir güvenlikle tasarlanmış. Yeni şartnameye göre en az %50 daha fazla deprem yükü gelecektir. Bu fazladan deprem yükü binanızın "nonlineer-plastik" davranışa girmesine neden olacaktır. %99 ihtimalle bina proje hesapları yapılırken bu davranış incelenmemiştir. Yani "nonlineer-plastik" davranış ile binada ne tür etkiler ve hasarlar olacağı incelenmemiştir. Büyük bir deprem anında binanıza ne olacağı artık tamamen şanstır. Bu şans

şu faktörlerden etkilenecektir:

Bina Projesinde önemli mühendislik kusurları bulunmaması:

Yanda bina kesitinde gösterildiği gibi düşeyde kolonlar aynı hat üzerinde değilse

yani konsol bir kirişle üst kat kolonu dışarıya alınmışsa (Bunlara mühendislikte düşeyde düzensiz yapılar deriz). Yurdumuzda bir zamanlar sık görülen bir yaklaşımdı. Üst katlarda iç mekanı büyütmek üzere dışarıya doğru 1.5 -2 metrelik çıkmalar çok sık görülür. Bunların bazılarında iç mekanda kolon ortalıkta görünmesin diye dış duvar içine almak üzere üst kat kolonu bu şekilde yerleştirilir.
Bu tür yapılar özellikle Marmara depremi gibi düşey etkisi önemli depremlerde ciddi hasarlar görebilir.
Bina bir yatay yönde güçlü kirişlere sahipken diğer yönde zayıf kalmışsa

Bina kolon aplikasyon sisteminde düzenleme hataları: mesela 70 cm x 30 cm'lik kolonlar kullanılıyor ama yandaki şekilde olduğu gibi tüm kolonlar bir aks doğrultusunda aynı yönde yerleştirilmiş. Bu durum o aks doğrultusunu deprem açısından güçlü kılarken diğer aks doğrultusunun zayıf kalmasına neden olabilir. Bu nedenle diğer doğrultu için bazı kolonların 90 derece döndürülmesi faydalı olacaktır.

Bina planında düşey elemanlara bakıldığında kolonlar ve perdeler kullanılmış olabilir. Perde'de aslında bir yönde boyu diğer yöne göre 5-7 kat daha büyük olan bir kolondur. Yani 170 cm x 30 cm lik bir kolona perde deriz. Ancak sadece bir aks doğrultusunda perde kullanmak ta iyi bir yöntem değildir. Her iki doğrultuda da perde sistemi olması daha doğrudur.

Bazı durumlarda

arsa planı yüzünden bina planları dikdörtgen kesitli değil de daha çok yamuk bir kesitte projelendirilmek zorunda kalınabilir. Bu durumlarda bir kenarda kolonlar arası mesafe diğer uç kenardaki mesafeye göre oldukça artmış olabilir. Her iki uç kenarlardaki kolonların boyutları yandaki planda gösterildiği gibi aynı alınırsa; bu durumda bina taşıyıcı sisteminde bir düzensizlik oluşur ve deprem anında bina hiç te istenmeyen "burulma" kuvvetlerine maruz kalır.

Bina bir yatay yönde güçlü kirişlere sahipken diğer yönde zayıf kalmışsa. Yanda bir yönde birçok kiriş görülürken diğer yönde daha az ve zayıf kiriş kullanılmış olabilir veya bazı durumlarda diğer yönde hiçbir kiriş te kullanılmamış olabilir. Bu durumlarda bina bir yönde deprem yüklerini rahatlıkla karşılarken

diğer yöndeki deprem yüklerine karşı çok zayıf kalabilir.

Bina taşıyıcı sistemini oluşturan kolon ve kiriş elemanlarının sünek davranış gösterecek şekilde tasarlanmış olmaları:

Kolon-kiriş birleşim bölgelerinde etriyelerde sıklaştırma varsa

iyidir.
Betonarmedeki donatı oranı: eleman kesitinde kullanılan donatı en az ve en fazla olmak üzere belli oranlarda ve belli kaidelere göre yerleştirilmiş olmalıdır. Buna göre eleman sünek veya kırılgan davranabilir.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Google Depremde Kişi Bulma	elif	Teknoloji	0	26-10-2011 02:32
Istanbul tarihi binalar	Mahperver	Karışık Resimler & Fotoğraflar	0	08-01-2010 04:30
çamaşırlarıma zarar gelmesinde....	Bkmlyz	Karikatürler	3	11-09-2008 11:05
Nasıl zarar veriyor	Bakimliyiz	Hürriyet / E - Kolay / Sabah Sağlık	0	08-08-2008 08:08

09-02-2013, 03:46	#1 (permalink)
elif	Depremde Binalar Neden Zarar Görmektedir Depremde Binalar Neden Zarar Görmektedir Özellikle İstanbul'daki binaların birçoğu için problem bu binaların yeni 1998 Deprem Şartnamesinden önceki 1975 şartnamesine göre ve elle hesaplanmış olmalarıdır. 1975 şartnamesinde İstanbul deprem bölgesi 2 iken şimdi 1'dir yani en kritik deprem bölgesi olarak değiştirilmiştir. Her iki şartname arasındaki farklar nedeniyle binaya etkiyen deprem yükü birçok eski bina için 2 kat oranında artmıştır. Þimdi öncek bölümden tekrar hatırlayalım: mühendis en iyi ihtimalle %85 yaklaşıklıkla depremin etkisini tesbit edebiliyor yani %15 hata payı olabilir. Bina hesaplarında güvenlik sınırı olarak olası yükler ortalama %50 oranında fazla alınır. Bu güvenlik oranı sayesinde %15-20 lik bir hata payına karşı dahi %30 civarı bir güvenlik sınırı kalacaktır. Yeni şartnameye göre deprem yükünün 100% arttığını düşünürsek proje mühendisi de hiç hata yapmamış olsa bile %50 güvenlik çıkarıldığında geriye en az %50 'lik bir yük artımı söz konusu olabilir. Bunun anlamı şudur: Binanız eski deprem şartnamesine göre projelendirme aşamasında "lineer-elastik" sınırlar içinde belli bir güvenlikle tasarlanmış. Yeni şartnameye göre en az %50 daha fazla deprem yükü gelecektir. Bu fazladan deprem yükü binanızın "nonlineer-plastik" davranışa girmesine neden olacaktır. %99 ihtimalle bina proje hesapları yapılırken bu davranış incelenmemiştir. Yani "nonlineer-plastik" davranış ile binada ne tür etkiler ve hasarlar olacağı incelenmemiştir. Büyük bir deprem anında binanıza ne olacağı artık tamamen şanstır. Bu şans şu faktörlerden etkilenecektir: Bina Projesinde önemli mühendislik kusurları bulunmaması: Yanda bina kesitinde gösterildiği gibi düşeyde kolonlar aynı hat üzerinde değilse yani konsol bir kirişle üst kat kolonu dışarıya alınmışsa (Bunlara mühendislikte düşeyde düzensiz yapılar deriz). Yurdumuzda bir zamanlar sık görülen bir yaklaşımdı. Üst katlarda iç mekanı büyütmek üzere dışarıya doğru 1.5 -2 metrelik çıkmalar çok sık görülür. Bunların bazılarında iç mekanda kolon ortalıkta görünmesin diye dış duvar içine almak üzere üst kat kolonu bu şekilde yerleştirilir. Bu tür yapılar özellikle Marmara depremi gibi düşey etkisi önemli depremlerde ciddi hasarlar görebilir. Bina bir yatay yönde güçlü kirişlere sahipken diğer yönde zayıf kalmışsa Bina kolon aplikasyon sisteminde düzenleme hataları: mesela 70 cm x 30 cm'lik kolonlar kullanılıyor ama yandaki şekilde olduğu gibi tüm kolonlar bir aks doğrultusunda aynı yönde yerleştirilmiş. Bu durum o aks doğrultusunu deprem açısından güçlü kılarken diğer aks doğrultusunun zayıf kalmasına neden olabilir. Bu nedenle diğer doğrultu için bazı kolonların 90 derece döndürülmesi faydalı olacaktır. Bina planında düşey elemanlara bakıldığında kolonlar ve perdeler kullanılmış olabilir. Perde'de aslında bir yönde boyu diğer yöne göre 5-7 kat daha büyük olan bir kolondur. Yani 170 cm x 30 cm lik bir kolona perde deriz. Ancak sadece bir aks doğrultusunda perde kullanmak ta iyi bir yöntem değildir. Her iki doğrultuda da perde sistemi olması daha doğrudur. Bazı durumlarda arsa planı yüzünden bina planları dikdörtgen kesitli değil de daha çok yamuk bir kesitte projelendirilmek zorunda kalınabilir. Bu durumlarda bir kenarda kolonlar arası mesafe diğer uç kenardaki mesafeye göre oldukça artmış olabilir. Her iki uç kenarlardaki kolonların boyutları yandaki planda gösterildiği gibi aynı alınırsa; bu durumda bina taşıyıcı sisteminde bir düzensizlik oluşur ve deprem anında bina hiç te istenmeyen "burulma" kuvvetlerine maruz kalır. Bina bir yatay yönde güçlü kirişlere sahipken diğer yönde zayıf kalmışsa. Yanda bir yönde birçok kiriş görülürken diğer yönde daha az ve zayıf kiriş kullanılmış olabilir veya bazı durumlarda diğer yönde hiçbir kiriş te kullanılmamış olabilir. Bu durumlarda bina bir yönde deprem yüklerini rahatlıkla karşılarken diğer yöndeki deprem yüklerine karşı çok zayıf kalabilir. Bina taşıyıcı sistemini oluşturan kolon ve kiriş elemanlarının sünek davranış gösterecek şekilde tasarlanmış olmaları: Kolon-kiriş birleşim bölgelerinde etriyelerde sıklaştırma varsa iyidir. Betonarmedeki donatı oranı: eleman kesitinde kullanılan donatı en az ve en fazla olmak üzere belli oranlarda ve belli kaidelere göre yerleştirilmiş olmalıdır. Buna göre eleman sünek veya kırılgan davranabilir.

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Depremde Binalar Neden Zarar Görmektedir

Benzer Konular