|
Kadın Portalı | Kayıt Ol | İletişim | Forumları Okundu Kabul Et |
![]() | #1 (permalink) |
| ![]() Bir Canlının Hücreleri Neden Birbirinden Farklıdır HÜCRENİN YAPISI Hücre; zar ![]() Hücreyi ![]() ![]() ![]() Hayvan hücresinin temel yapısı ve kısımları Hücre Zarı Hücreyi dış ortamdan ayıran ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 1972 yılında S.J.Singer (Singır) ve G.Nİcholson (Nikılsın) tarafından “akıcı - mozayik zar” modeli geliştirildi. Bu modele göre ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Akıcı-mozaik zar modeli Her hücrenin hücre zan ![]() ![]() ![]() Örneğin; hipofiz bezinin hormonlarından olan TUH (Tiroit uyarıcı hormon) kanla tüm vücuda dağıtıldığı hâlde ![]() ![]() ![]() ![]() Hücre zarının önemli bir özelliği de seçici - geçirgen olmasıdır. Bu yüzden hücre zarı her maddeyi geçirmez. Moleküllerin özelliği ve hücre zarının seçiciliği ![]() Hücre zarından küçük moleküller büyük moleküllere göre; nötr maddeler iyonlara göre; yağda çözünen maddeler çözünmeyenlere göre; (-) iyonlar (+) iyonlara göre daha kolaylıkla geçerler. Sitoplâzma ve Organeller Hücre zarı ile çekirdek arasını dolduran yumurta akı kıvamında canlı bir ortamdır. Yapısında organik ve inorganik maddeler bulunur. Sitoplâzmada bulunan organik maddeler yapısal proteinler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Sitoplâzma solunum ![]() ![]() ![]() ![]() Hücrede bulunan Organeller: 1. Lizozom 2. Endoplâzmik retikulum 3. Golgi aygıtı 4. Ribozom 5. Mitokondri 6. Sentrozom 7. Plâstidler 8. Koful şeklinde sıralayabiliriz. 1 . Lizozom Alyuvar hücreleri dışında bütün hayvan hücrelerinde bulunur. Akyuvar ve karaciğer hücrelerinde ise sayıları diğer doku hücrelerinden daha fazladır. Bazı ilkel bitki türleri hariç ![]() Lizozom ![]() ![]() Tek zarlı bir kesecik olan lizozom ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kurbağa larvasının kuyruğunun yok olması ![]() ![]() Hücrelerdeki protein ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() 2. Endoplâzmik Retikulum Hücre zarı ile çekirdek zarı arasında uzanan kanalcık ve borucuk sistemidir. Çeper yapısı ve özelliği hücre zarına benzer fakat daha incedir. Her hücrenin endoplâzmik retikulum sistemi kendine özgüdür. Kanalcıklar sistemi sabit değildir ![]() ![]() Granüllü endoplâzmik retikulum ve üzerlerine tutunmuş ribozomlar. Endoplâzmik retikulumun görevi ribozomlarda sentezlenen proteinleri kanalcık sistemleri ile hücrenin gerekli yerlerine taşımaktır. Yani; hücre içinde madde dağılımını ve taşınmasını sağlar. Endoplâzmik retikulum ![]() �Granüllü Endoplâzmik Retikulum : Üzerinde bol miktarda ribozom bulunduran endoplâzmik retikulumdur. Özellikle protein sentezi yapan hücrelerde görülür . �Granülsüz Endoplâzmik Retikulum : Üzerinde ribozom taşımayan endoplâzmik retikulumdur. Daha çok endokrin bezlerde ve yağ sentezi yapan hücrelerde bulunur. Lipit ![]() 3. Golgi aygıtı Çekirdeğe yakın sentriolün civarında bulunan kanalcık ve kesecik sistemidir. Granülsüz endoplâzmik retikuluma benzer ![]() ![]() Golgi aygıtı; lipoprotein ![]() ![]() ![]() Hücre zarı yapımında zar fabrikası gibi çalışır. Gerektiği zaman yağları depolar. Uzun zaman pek önemli bir organel olmadığı gerekçesiyle dikkate alınmayan golgi aygıtı; son zamanlarda hücre zarının özgüllüğünü saptamada ![]() Golgi aygıtının bozulması ![]() 4. Ribozom Virüsler hariç tüm hücrelerde bulunur. Endoplâzmik retikulum ya da çekirdek zarı üzerinde dizilmiş olarak ya da sitoplâzmada dağınık olarak bulunabilir. Ribozom hücrenin yaklaşık 15-20 nm çapındaki küresel ve oval tanecikli en küçük organelidir. Ribozomların zarları bulunmaz. Hücrelerde ya tek tek ya da çok sayıda ribozomun birleşmesiyle oluşan (poliribozomlar) boncuk dizisi şeklindedir. Genç ve özellikle protein sentezi yapan hücrelerde sayıları fazladır. Ribozomlar ![]() 5. Mitokondri Bakteri ![]() ![]() ![]() ![]() Mitokondrilerin kendilerine özgü ![]() Mitokondrinin üç boyutlu yapısı Mitokondri DNA’ sının kimyasal ve fiziksel etkilerle bozulması ![]() ![]() 6. Sentrozom Yosun ve mantar gibi ilkel yapılı bitki hücrelerinde ve sinir hücreleri hariç tüm hayvan hücrelerinde çekirdeğe yakın bir yerde bulunur. Yüksek yapılı bitki hücreleri ve yumurta gibi hücrelerde sentrozom bulunmaz. Sentrozom ![]() ![]() ![]() ![]() Sentrozom Sentrioller hücre bölünmeye hazırlandığı dönemde bölünerek her biri bir kutba gider ve aralarında iğ iplikleri oluşur. İğ iplikleri bölünme sırasında kromozomların ayrılması ye kutuplara taşınmasında görevlidir. 7. Plâstitler Sadece bitki hücrelerinin sitoplâzmasında bulunan organellerden birisidir. Şekilleri küre ![]() ![]() � Kloroplâstlar : Yeşil renkli plâstitlerdir. Bitkilerin farklı organlarına ait hücrelerde değişik sayıdadırlar. Kloroplâstlar yapraklarda ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Kloroplâstın yapısı Stroma: Kloroplâstın içini dolduran renksiz bir ara maddedir. DNA ![]() ![]() ![]() Granum: Ara madde içine gömülmüş disk ve diskleri birbirine bağlayan lamellerden oluşmuştur. Bu yapıların en küçük birimine tilakoid denir. Tilakoidler bir araya gelerek granumu ![]() Klorofil pigmentleri bu tilakoidlerin arasına yerleşmiştir. Klorofiller yeşil bitkilerde kloroplâstlarda bulunurken ![]() Kloroplastlar fotosentezle ışık enerjisinin kimyasal enerjiye dönüştürüldüğü ve serbest oksijenin üretildiği organeldir. Fotosentez; CO2 ve H2O gibi inorganik maddelerden ![]() Klorofil 6CO2 + 6H2O —————————- � C6H12O6 + 6O2 Güneş Enerjisi Enzimler Kloroplâstlar ![]() � Kromoplâstlar : Bitkilerde sarı (ksantofil) ![]() ![]() ![]() Örneğin ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() � Lökoplâstlar : Renksiz plâstitlerdir. Lökoplâstlar ışık alırsa yeşil renkli kloroplâstlara dönüşebilirler ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() Bitki hücresinin temel yapısı v ekısımları 8. Koful Özellikle bitki hücrelerinde ve tek hücreli canlılarda görülür. Hayvan hücrelerinde ise zaman zaman oluşan ve kaybolan küçük kofullar bulunur. Kofullar hücre zarından ![]() ![]() Kofullar genç bitki hücrelerinde az sayıda ve küçük; yaşlı bitki hücrelerinde ise büyüktür. Hatta bazı yaşlı hücrelerde hücre içini tamamen doldurarak sitoplâzmayı yana doğru iter. Kofullar hücrenin madde alışverişinde ![]() ![]() ![]() Kofullar kaybolup gerektiğinde yerine yenileri oluşabilir. Bitkisel hücrede metabolizma sonucu açığa çıkan zehirli artık ürünler ![]() Tatlı suda yaşayan bir hücreli canlılarda ![]() ![]() Çekirdek Hücrenin yaşamını sürdürebilmesi için mutlaka bulunması gereken bir organeldir. Bölünmenin ![]() Amiplerle yapılan deneylerde çekirdeğin hücredeki önemi ve görevi açıklanmıştır. Bu deneyde bir amibin sitoplâzması çekirdekten ayrılıp uygun bir ortama konursa yaşamsal olaylarının yavaşladığı ve amibin bir kaç gün sonra öldüğü gözlenir. Eğer çekirdek çok az sitoplâzma ile amipte bırakılırsa yaşamsal faaliyetlerinin devam ettiği ve kesilen sitoplâzmanın kendisini tamamladığı gözlenir. Diğer deneyde ise çekirdek çıkarılıp uygun ortamda bırakılırsa yaşamsal faaliyetlerinin yavaşladığı ve amibin bir kaç gün sonra öldüğü gözlenir. Çekirdeğin hücre yaşamındaki önemini açıklayan bir deneyin şeması. Çekirdek ![]() ![]() Çekirdeğin kalıtım bilgisini taşıdığı ![]() ![]() ![]() İki alg türünde şemsiye gelişmesinin çekirdek yönetiminde olduğunu gösteren deney şeması. Düz şemsiyeli algin çekirdeğinin bulunduğu kök kısmı kesildi. Kesilen kök kısmına parçalı şemsiyeli algin sap kısmı aşılandı. Algin şemsiyesini tamamladığı ![]() ![]() Bir hücrenin çekirdeği; 1. Çekirdek zarı 2. Çekirdek plâzması 3. Çekirdekçik 4. Kromatin ve kromozomlar olmak üzere 4 kısımda incelenebilir. 1. Çekirdek Zarı : Kalınlığı 35nm kadardır. Mitokondrilerde olduğu gibi çift katlı zarla çevrilmiştir. İçteki zar düz ![]() ![]() ![]() 2. Çekirdek Plâzması : Çekirdek plâzmasına çekirdek sıvısı da denir. Homojen görünümlü bir sıvıdır ![]() 3. Çekirdekçik : Çekirdek plâzmasından herhangi bir zarla ayrılmaz. Yapısında RNA ve protein bulunmaktadır. Ribozomal RNA (rRNA)ların yapıldığı kromatinin bulunduğu kısımdır. Protein sentezi çok olan hücrede çekirdekçik büyüktür. Çekirdekçiğin büyüklüğü canlı türüne ve hücresine göre değişir. Çekirdekçik canlı hücrelerin çekirdeğinde yuvarlak bir yada birden fazla tanecikler şeklindedir. Asidik boyalarla koyu renge boyanır. Çekirdekçik hücre bölünmesi sırasında kaybolur. Bölünme bittikten sonra tekrar oluşur. 4. Kromatin ve kromozomlar : Hücre bölünmediği zaman çekirdek içinde dağınık ![]() ![]() Kromozomların yapısında DNA ve protein vardır. Kromozomların en önemli görevi kalıtım birimi olan genleri (DNA) taşımasıdır. Kromozomlar kromonema denilen ve çapı 0 ![]() ![]() Kromozomun yapısı Kromonemaların üzerinde boncuk tanesi şeklinde şişkinlikler görülür. Bu şişkinliklere kromomer denir. Kromomerler ya kromonemanın kuvvetle kıvrılmasıyla ya da nükleoproteinlerin o bölgede yoğunlaşmasıyla meydana gelir. Her kromozom aralarında açı bulunan iki koldan oluşur. Bu kolları birbirine bağlayan boğumlara sentromer denir. Hücre bölünmesi sırasında kromozomlar sentromerleri ile iğ ipliklerine bağlanır. Bu bağlanma olmadan kromozomlar kutuplara taşınamaz. Kromozomların bir kısmının ucunda ise uydu denilen küre şekilli yapı vardır. Kromozomlar ışık mikroskobunda kolaylıkla görülür. Kromozomun sayısı ![]() ![]() Anadan ve babadan gelen ![]() Homolog kromozomlar ![]() ![]() Üreme hücrelerinde ve bazı ilkel canlıların ![]() ![]() ![]() ![]() Homolog kromozomların lokus denilen karşılıklı bölgelerinde ![]() ![]() |
![]() |
Seçenekler | |
Stil | |
Bir Canlının Hücreleri Neden Birbirinden Farklıdır konusu, LakLak Bölümü / Soru Cevap forumunda tartışılıyor.
| ||||
Konu | Konuyu Başlatan | Forum | Cevap | Son Mesaj |
Eşler neden birbirinden soğur? | Bkmlyz | Aile, Evlilik ve Çocuklar | 3 | 28-02-2016 11:23 |
Gece Her Mekanda Farklıdır | SÜKÛT | Doğa, Manzara Resimleri | 1 | 06-04-2011 03:03 |
Neden Seslerimiz Birbirinden Fakli.... | mormavi | Genel Kültür Paylaşımlarınız | 0 | 30-11-2009 03:37 |
Milyarlarca insanın ve trilyonlarca canlının yeniden dirilmesine nasıl güç yeter? | elif | Dini Bilgiler | 0 | 16-07-2008 02:17 |
Cildinizdeki Ölü Hücreleri Temizleyin | CooLKadin | Cilt Temizleme Ürünleri | 0 | 24-04-2008 02:14 |