Toplumsal hayatta iş bölümü niçin gereklidir

elif · 29-09-2015, 03:10

Toplumsal hayatta iş bölümü niçin gereklidir -Toplumsal hayatta iş bölümü - Toplumsal hayatta iş bölümü nasıl olur?

İşbölümü hayatı kolaylaştırdığı gibi insanın ihtiyaç duyduğu ürünlerde de kaliteyi artırır. İnsanlar ve meslekler arası rekabet

ürünlerdeki kaliteyi teşvik eder

daha iyi ve daha güzelin sunulmasına standartların yükselmesine neden olur.
Türk düşüncesinin önde gelen isimlerinden biri olan Ahi Evren (1171-..?.) bir çeşit siyasetname olan Letaif-i Hikmet adlı eserinde iş bölümünün önemi ve gereğini şu çarpıcı ifadelerle dile getirmektedir: “Tanrı insanları yemek

içmek

evlenmek

meslek edinmek gibi çok şeylere muhtaç olarak yaratmıştır. Hiç kimse kendi başına bu ihtiyaçları karşılayamaz. Durum böyle olunca demircilik

marangozluk gibi çeşitli meslekleri yürütmek için çok insan gerekli olduğu gibi demircilik

marangozluk ve diğer bütün meslekler ve sanatlar da bir takım alet ve edevatı tedarik etmek için de ayrıca çok sayıda insana ihtiyaç vardır. Bu bakımdan insan (toplum) için gerekli olan bütün sanat kollarının yaşatılması ve bu işe yeterli miktarda insanın yönlendirilmesi lüzumludur. Toplum çeşitli sanat kollarını insanların muhtaç olduğuna göre bu sanat kollarını yürüten çok sayıda insanların belli bir yere toplanmaları ve her birinin belli bir sanat ile meşgul olmaları gerekir ki

toplumun bütün ihtiyacı görülmüş olsun”.

Bu kısa ve özlü yaklaşımda Ahi Evren iş bölümünün insanlar için önemi ile birlikte işbirliğinin yol açtığı mesleki çeşitliliğin gereğine de dikkat çekmektedir. İşbölümü sosyolojik anlamda kapalı toplumdan açık topluma

bir diğer deyişle kendisi için üreten ve tüketen geleneksel kapalı toplumdan uzmanlık ve mesleki çeşitliliğin ortaya çıktığı modern topluma gelindikçe belirginleşen bir olgudur. Bu nedenle denilebilir ki işbölümü sanayileşmenin neden olduğu bir sosyal gelişme olarak modern toplumun temel özelliklerinden sayılır. Sanayileşme belirli bir meslek ve iş alanının beceri ve uzmanlık gerektiren taraflarını ön plana çıkarmak suretiyle bu noktalarda iş bölümünü zorunluluk getirmiştir. Açıkça insanlar büyük yerleşim birimlerine yöneldikçe sosyolojik olmanın şartı daha etkili bir biçimde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle sanayileşmenin yol açtığı modern toplum

“sosyal”i ve “sosyal hayat”ı yeni insan yaşamının önemli bir boyuta dönüştürmüştür.

İşbölümünün kültürel açıdan yararları şöyle sıralanabilir:
1. İşbölümüyle az emek ve az masrafla daha çok ürün alınabilir.
2. İşbölümü uzmanlaşmaya neden olmaktadır. Belirli bir konu ve beceri alanı uzman olma gereği işbölümünün doğal sonuçları arasındadır.
3. İşbölümü paylaşan insanlar arasında sorumluluk duygusu gelişmektedir. İnsanlar yaptıkları işin başkalarının yaptıklarına bağlı olarak anlam ve değer kazanma duygusu ile daha dikkatli ve sorumlu olmayı önemsemektedirler.
4. İşbölümü ile mekanik dayanışma organik dayanışmaya dönüşmektedir. Yani toplumda doğal olarak var olmanın getirdiği dayanışma gerçeği birbirini tamamlayan insan dayanışmasına (organik) dönüşmektedir. Mekanik dayanışma geleneksel topluma özgü bir dayanışma ve etkileşim biçimi olurken: organik dayanışma bireyleri birbirlerine karşı sorumlu varlıklar olarak düşünen mekanik toplumun ilişki biçimidir.

İşbölümünün bu yararlarının yanı sıra bazı zararlarından da söz edilmektedir. Bu zararları ise şöyle özetlemek mümkündür: İşbölümü insanın belirli bir alanda beceri ve bilgi sahibi yaptığı için insanın olası yeteneklerini köreltmektedir. Çok farklı ilgilere sahip insan yerine yalınkat ve tek boyutlu insan profili ortaya çıkmaktadır. Öte yandan işbölümünün yol açtığı seri üretim ihtiyaç fazlası ürünlere neden olurken bu olgu beraberinde ekonomik ve toplumsal sorunlara da yol açmaktadır.

Bu kavram; kısaca birlikte çalışma ve yardımlaşma demektir. Kişinin çeşitli ihtiyaçlarını tek başına karşılaması mümkün olmadığından ortak ihtiyaçlar sayesinde onun ortak değerler etrafında toplandığını görüyoruz. Bertrand Russell’a göre
işbirliğinin üç sebebi vardır:
1. Menfaat (çıkar) birliği
2. İnanç birliği
3. Kan birliği

En ilkel toplumlardan en gelişmiş toplumlara kadar hemen her toplumda çeşitli biçimlerde işbirliğine rastlanmaktadır. E. Durkheim

bunlardan klanda olanına organik bağlılığın yarattığı işbirliği diyor.
Ailede

aile fertleri arasındaki işbirliğine sosyal gruplarda

köyde imece dediğimiz işbirliğine kentlerde ve büyük şehirlerde meslek mensuplarının işbirliği ve dayanışmasına şahit oluyoruz. Milletlerde ise bölgeler arası işbirliğine rastlıyoruz. Bugün artık işbirliği bölge

devlet ve millet sınırlarını aşmıştır. Ekonomik

sosyal ve askeri olanlarda bölgesel ve beynelmilel işbirliğine gidilmektedir.

İşbirliğinin tersi rekabettir. Eğitimciler

işbirliğinin insanlar üzerinde kişilik gelişiminde olumlu etkileri olduğun da müttefik olmalarına rağmen rekabette aynı görüşü paylaşmamaktadırlar. Sadece rekabetin hakim olduğu toplumlarda insanlar ruhen çöküntüye uğramaktadırlar.

Genelde rekabetçi toplumların insan özelliklerini ve işbirliğine dayanan toplumların insan özelliklerini şöylece sıralamak mümkündür. Rekabetçi toplumun insan özellikleri egosantrik

alıngan

geçimsiz

kavgacı

sadist

güvensiz

huzursuz

tembel

kararsız

umutsuz ve gösterişçi olmaktadır.

Eğitimci bu bakımdan rekabeti dozunda kullanabilmeli

öğrencileri işbirliğine yönelebilecek bir şekilde yetiştirmeli ve işbirliği fırsatları yaratabilmelidir. Eğitim

öğretim

program

müfredat

metot ve ilkeleri düzenlenirken rekabetten ziyade işbirliğine önem verilmelidir. Rekabeti ancak kendi kendini geçebilmek manasında uygun bulabiliriz. Günümüzün modern toplumu yersiz rekabetin sıkıntılarını yaşamaktadır. Bu durum “yeniden cemaate yönelme” temayülü biçiminde ve aksiyoner yönelişlere sebep olmaktadır. Amiran Kurtkan Bilgiseven bu sebepleri şöylece özetlemektedir:

1. 20. asırda aşırı ferdiyetçiliğe karşı bir reaksiyon var.
2. 20. asırda ilmi ve dini düşünce akımlarında cemaat duygusuna yöneliş var

3. Manen bozulmuş nesillerin ortaya çıkışı

cemaate yönelme ihtiyacını doğurmuştur.
4. Siyasi partiler dahi cemaatvari ideolojilere dayanmaktadırlar.
5. Kitle harpleri cemaat duygusunu kuvvetlendirmektedir.
6. Ailedeki çözülme temayülü büyük aile dayanışmasının önemini iyice hissedilir hale getirmiştir.

“Cemiyet hayatı bize resmi kooperasyon (yani kanunlara dayanılarak menfaat birlikleri çerçevesinde görülen dayanışmalar) yolu ile bir takım maddi menfaatler sağlaması cemaat hayatının ise bize daha sıcak ve sevgiye dayanan münasebetler ve biz şuuruna dayana bağlılıklar ve manevi tatminler sağlaması” biçiminde bu oluşum etkisini sürdürmektedir.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Toplumsal dayanışmanın toplumsal barışa katkısı nedir	elif	Soru Cevap	0	15-08-2013 03:50
Toplumsal dayanışmanın toplumsal barışa katkısının sonuçları	elif	Soru Cevap	0	13-08-2013 01:38
Toplumsal dayanışmanın toplumsal barışa katkısı nedir?	ebush	Eğitim ve Öğretim	0	31-05-2013 06:27
Toplumsal Paylaşım Nedir?-Toplumsal Paylaşım Ne Anlama Gelir?	ebush	Genel Kültür Paylaşımlarınız	0	26-03-2013 04:21
Deprem çantası niçin gereklidir	elif	Soru Cevap	0	26-03-2013 02:51

29-09-2015, 03:10	#1 (permalink)
elif	Toplumsal hayatta iş bölümü niçin gereklidir Toplumsal hayatta iş bölümü niçin gereklidir -Toplumsal hayatta iş bölümü - Toplumsal hayatta iş bölümü nasıl olur? İşbölümü hayatı kolaylaştırdığı gibi insanın ihtiyaç duyduğu ürünlerde de kaliteyi artırır. İnsanlar ve meslekler arası rekabet ürünlerdeki kaliteyi teşvik eder daha iyi ve daha güzelin sunulmasına standartların yükselmesine neden olur. Türk düşüncesinin önde gelen isimlerinden biri olan Ahi Evren (1171-..?.) bir çeşit siyasetname olan Letaif-i Hikmet adlı eserinde iş bölümünün önemi ve gereğini şu çarpıcı ifadelerle dile getirmektedir: “Tanrı insanları yemek içmek evlenmek meslek edinmek gibi çok şeylere muhtaç olarak yaratmıştır. Hiç kimse kendi başına bu ihtiyaçları karşılayamaz. Durum böyle olunca demircilik marangozluk gibi çeşitli meslekleri yürütmek için çok insan gerekli olduğu gibi demircilik marangozluk ve diğer bütün meslekler ve sanatlar da bir takım alet ve edevatı tedarik etmek için de ayrıca çok sayıda insana ihtiyaç vardır. Bu bakımdan insan (toplum) için gerekli olan bütün sanat kollarının yaşatılması ve bu işe yeterli miktarda insanın yönlendirilmesi lüzumludur. Toplum çeşitli sanat kollarını insanların muhtaç olduğuna göre bu sanat kollarını yürüten çok sayıda insanların belli bir yere toplanmaları ve her birinin belli bir sanat ile meşgul olmaları gerekir ki toplumun bütün ihtiyacı görülmüş olsun”. Bu kısa ve özlü yaklaşımda Ahi Evren iş bölümünün insanlar için önemi ile birlikte işbirliğinin yol açtığı mesleki çeşitliliğin gereğine de dikkat çekmektedir. İşbölümü sosyolojik anlamda kapalı toplumdan açık topluma bir diğer deyişle kendisi için üreten ve tüketen geleneksel kapalı toplumdan uzmanlık ve mesleki çeşitliliğin ortaya çıktığı modern topluma gelindikçe belirginleşen bir olgudur. Bu nedenle denilebilir ki işbölümü sanayileşmenin neden olduğu bir sosyal gelişme olarak modern toplumun temel özelliklerinden sayılır. Sanayileşme belirli bir meslek ve iş alanının beceri ve uzmanlık gerektiren taraflarını ön plana çıkarmak suretiyle bu noktalarda iş bölümünü zorunluluk getirmiştir. Açıkça insanlar büyük yerleşim birimlerine yöneldikçe sosyolojik olmanın şartı daha etkili bir biçimde ortaya çıkmıştır. Bu nedenle sanayileşmenin yol açtığı modern toplum “sosyal”i ve “sosyal hayat”ı yeni insan yaşamının önemli bir boyuta dönüştürmüştür. İşbölümünün kültürel açıdan yararları şöyle sıralanabilir: 1. İşbölümüyle az emek ve az masrafla daha çok ürün alınabilir. 2. İşbölümü uzmanlaşmaya neden olmaktadır. Belirli bir konu ve beceri alanı uzman olma gereği işbölümünün doğal sonuçları arasındadır. 3. İşbölümü paylaşan insanlar arasında sorumluluk duygusu gelişmektedir. İnsanlar yaptıkları işin başkalarının yaptıklarına bağlı olarak anlam ve değer kazanma duygusu ile daha dikkatli ve sorumlu olmayı önemsemektedirler. 4. İşbölümü ile mekanik dayanışma organik dayanışmaya dönüşmektedir. Yani toplumda doğal olarak var olmanın getirdiği dayanışma gerçeği birbirini tamamlayan insan dayanışmasına (organik) dönüşmektedir. Mekanik dayanışma geleneksel topluma özgü bir dayanışma ve etkileşim biçimi olurken: organik dayanışma bireyleri birbirlerine karşı sorumlu varlıklar olarak düşünen mekanik toplumun ilişki biçimidir. İşbölümünün bu yararlarının yanı sıra bazı zararlarından da söz edilmektedir. Bu zararları ise şöyle özetlemek mümkündür: İşbölümü insanın belirli bir alanda beceri ve bilgi sahibi yaptığı için insanın olası yeteneklerini köreltmektedir. Çok farklı ilgilere sahip insan yerine yalınkat ve tek boyutlu insan profili ortaya çıkmaktadır. Öte yandan işbölümünün yol açtığı seri üretim ihtiyaç fazlası ürünlere neden olurken bu olgu beraberinde ekonomik ve toplumsal sorunlara da yol açmaktadır. Bu kavram; kısaca birlikte çalışma ve yardımlaşma demektir. Kişinin çeşitli ihtiyaçlarını tek başına karşılaması mümkün olmadığından ortak ihtiyaçlar sayesinde onun ortak değerler etrafında toplandığını görüyoruz. Bertrand Russell’a göre işbirliğinin üç sebebi vardır: 1. Menfaat (çıkar) birliği 2. İnanç birliği 3. Kan birliği En ilkel toplumlardan en gelişmiş toplumlara kadar hemen her toplumda çeşitli biçimlerde işbirliğine rastlanmaktadır. E. Durkheim bunlardan klanda olanına organik bağlılığın yarattığı işbirliği diyor. Ailede aile fertleri arasındaki işbirliğine sosyal gruplarda köyde imece dediğimiz işbirliğine kentlerde ve büyük şehirlerde meslek mensuplarının işbirliği ve dayanışmasına şahit oluyoruz. Milletlerde ise bölgeler arası işbirliğine rastlıyoruz. Bugün artık işbirliği bölge devlet ve millet sınırlarını aşmıştır. Ekonomik sosyal ve askeri olanlarda bölgesel ve beynelmilel işbirliğine gidilmektedir. İşbirliğinin tersi rekabettir. Eğitimciler işbirliğinin insanlar üzerinde kişilik gelişiminde olumlu etkileri olduğun da müttefik olmalarına rağmen rekabette aynı görüşü paylaşmamaktadırlar. Sadece rekabetin hakim olduğu toplumlarda insanlar ruhen çöküntüye uğramaktadırlar. Genelde rekabetçi toplumların insan özelliklerini ve işbirliğine dayanan toplumların insan özelliklerini şöylece sıralamak mümkündür. Rekabetçi toplumun insan özellikleri egosantrik alıngan geçimsiz kavgacı sadist güvensiz huzursuz tembel kararsız umutsuz ve gösterişçi olmaktadır. Eğitimci bu bakımdan rekabeti dozunda kullanabilmeli öğrencileri işbirliğine yönelebilecek bir şekilde yetiştirmeli ve işbirliği fırsatları yaratabilmelidir. Eğitim öğretim program müfredat metot ve ilkeleri düzenlenirken rekabetten ziyade işbirliğine önem verilmelidir. Rekabeti ancak kendi kendini geçebilmek manasında uygun bulabiliriz. Günümüzün modern toplumu yersiz rekabetin sıkıntılarını yaşamaktadır. Bu durum “yeniden cemaate yönelme” temayülü biçiminde ve aksiyoner yönelişlere sebep olmaktadır. Amiran Kurtkan Bilgiseven bu sebepleri şöylece özetlemektedir: 1. 20. asırda aşırı ferdiyetçiliğe karşı bir reaksiyon var. 2. 20. asırda ilmi ve dini düşünce akımlarında cemaat duygusuna yöneliş var 3. Manen bozulmuş nesillerin ortaya çıkışı cemaate yönelme ihtiyacını doğurmuştur. 4. Siyasi partiler dahi cemaatvari ideolojilere dayanmaktadırlar. 5. Kitle harpleri cemaat duygusunu kuvvetlendirmektedir. 6. Ailedeki çözülme temayülü büyük aile dayanışmasının önemini iyice hissedilir hale getirmiştir. “Cemiyet hayatı bize resmi kooperasyon (yani kanunlara dayanılarak menfaat birlikleri çerçevesinde görülen dayanışmalar) yolu ile bir takım maddi menfaatler sağlaması cemaat hayatının ise bize daha sıcak ve sevgiye dayanan münasebetler ve biz şuuruna dayana bağlılıklar ve manevi tatminler sağlaması” biçiminde bu oluşum etkisini sürdürmektedir.

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Toplumsal hayatta iş bölümü niçin gereklidir

Benzer Konular