Deneme Nedir?-Deneme Hakkında

elif · 24-06-2009, 04:13

Deneme Nedir?-Deneme Hakkında

* Tek bir konuyu rahat ve akıcı bir biçimde ele alan

çoğu kez yazarının kişisel bakış açısı ve deneyimini aktaran orta uzunluktaki edebi metinlerdir. Bu türün yaratıcısı 16. Yüzyıl Fansız yazarı Michel de Montaigne’dir. Yazdığı metinlerin kişisel düşünce ve deneyimlerinin iletilmesine yönelik edebi parçalar olduğunu vurgulamak için deneme (essai) adını seçmiştir. Türk edebiyatına deneme

diğer edebi türler gibi Tanzimat’tan sonra Batı’nın etkisiyle girdi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Ahmet Haşim Falih Rıfkı Atay Yahya Kemal Beyatlı deneme türününde eserler veren önemli yazarlarımızdır. Ancak deneme türünün en önemi yazarı Nurullah Ataç’tır. Ataç

denemelerinde kişisel tavrını açıkça ortaya koyan

dilde yenilikçi ve titiz

üslupta akıcı bir yazardır.
Başka Bir Kaynaktan Deneme Tanımı:
Deneme

bir yazarın belli bir konuya ilişkin kişisel duygu ve düşüncelerini anlattığı metinlere denir. Bu tür ilk yazıları 16. yüzyılda Fransız yazar Michel de Montaigne yazdı ve Essais (Denemeler) adıyla yayımladı. Bugün birçok ülkede ilgiyle okunan edebiyat türünün de adını koymuş oldu.
Deneme

yazarın belli bir konuda görüşlerini kısa biçimde anlattığı edebiyat türüdür. Denemelerde

edebiyat

sanat

insanlar

gelenekler

hatta gülünç olaylar gibi değişik konular ele alınabilir. Örneğin

İngiliz yazar Charles Lamb 19. yüzyılın başlarında

“Domuz Rostosu Üzerine” adlı bir deneme yazmıştı. Bu denemede ateşle oynamayı seven bir Çinli çocuğun rastlantı sonucu kızarmış domuz etini tadan ilk insan olduğu mizah yollu anlatılıyordu.
İyi bir deneme yazmanın yollarından biri

belli bir konudaki düşünceleri önce bir kâğıda gelişigüzel not etmektir. Bundan sonra not edilen düşünceleri

anlaşılmalarını kolaylaştıracak bir düzene sokmak gerekir. Bir deneme için her zaman

okurun ilgisini çekecek ve denemeyi sonuna kadar okunmasını sağlayacak bir giriş cümlesi çok önemlidir. Deneme

aynı ölçüde dikkat çekici bir biçimde de bitirilmelidir. Denemeyi okurken yazarla birlikte düşünsel yolculuğa çıkan okurun sonunda düş kırıklığına uğramaması

deneme yazarı açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır.
Öte yandan

düşüncelerin paragraflara göre düzenlemesi gerekir. Öne sürülen her yeni düşünce için ayrı bir paragraf kullanılmalı ve her paragrafta bir ana düşünce işlenmelidir. Birçok deneme üç ya da daha fazla paragraftan oluşur. Denemenin paragraflara bölünmesi

söylenmek istenilenin kolay ve açık bir biçimde ortaya koyulmasını sağlar. Deneme Fransız yazar Montaigne ile başlamış olmasına karşın

daha sonraki yıllarda İngiliz yazarlar tarafından geliştirilmiştir. Ünlü İngiliz denemecileri arasında Sir Francis Bacon

Joseph Addison ile İrlandalı Richard Steele sayılabilir. ABD’li en ünlü deneme yazarları Ralph Waldo Emerson ile Henry David Thoreau’dur. Edgar Allan Poe şiir üstüne

James Thurber de mizah türünde yazdığı denemelerle okurlarını etkilemişlerdir.
Montaigne’den sonraki ünlü Fransız deneme yazarları arasında Theophile Gautier

Anatole France ve Hippolyte Taine sayılabilir.
Türk edebiyatına deneme türü

Batı edebiyatlarının etkisiyle Tanzimat’tan sonra girmiş ve Cumhuriyet’ten sonra gelişmiştir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu

Ahmed Haşim ve Falih Rıfkı Atay aynı zamanda başarılı deneme yazarlarıydı. Deneme türünün en güzel örneklerini ise Nurullah Ataç verdi. Bu türde örnekler veren öbür önemli yazarlarımız arasında ise Ahmed Hamdi Tanpınar

Sabahattin Eyuboğlu

Suut Kemal Yetkin

Vedat Günyol

Melih Cevdet Anday

Memet Fuat

Salah Birsel

Nermi Uygur

Fethi Naci

Cemal Süreya

Füsun Altıok ve Selim İleri sayılabilir.

Seçenekler
Yazdırılabilir şekli göster Sayfayı E-Mail olarak gönder
Stil
Normal Hybrid-Şeklinde gösterime geç Ağaç şeklinde gösterime geç

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevap	Son Mesaj
Dökümantasyon ve Enformasyon Bölümü Nedir? / Hakkında	gizem	Meslekler Rehberi ve Meslek Seçimi	0	24-06-2009 03:38
Dil Nedir?-Dilin Özellikleri Hakkında	elif	Türkçe ve Edebiyat	0	24-06-2009 02:12
ilk deneme	incitanesi	Komik Resimler	2	23-05-2009 12:53

24-06-2009, 04:13	#1 (permalink)
elif	Deneme Nedir?-Deneme Hakkında Deneme Nedir?-Deneme Hakkında * Tek bir konuyu rahat ve akıcı bir biçimde ele alan çoğu kez yazarının kişisel bakış açısı ve deneyimini aktaran orta uzunluktaki edebi metinlerdir. Bu türün yaratıcısı 16. Yüzyıl Fansız yazarı Michel de Montaigne’dir. Yazdığı metinlerin kişisel düşünce ve deneyimlerinin iletilmesine yönelik edebi parçalar olduğunu vurgulamak için deneme (essai) adını seçmiştir. Türk edebiyatına deneme diğer edebi türler gibi Tanzimat’tan sonra Batı’nın etkisiyle girdi. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Ahmet Haşim Falih Rıfkı Atay Yahya Kemal Beyatlı deneme türününde eserler veren önemli yazarlarımızdır. Ancak deneme türünün en önemi yazarı Nurullah Ataç’tır. Ataç denemelerinde kişisel tavrını açıkça ortaya koyan dilde yenilikçi ve titiz üslupta akıcı bir yazardır. Başka Bir Kaynaktan Deneme Tanımı: Deneme bir yazarın belli bir konuya ilişkin kişisel duygu ve düşüncelerini anlattığı metinlere denir. Bu tür ilk yazıları 16. yüzyılda Fransız yazar Michel de Montaigne yazdı ve Essais (Denemeler) adıyla yayımladı. Bugün birçok ülkede ilgiyle okunan edebiyat türünün de adını koymuş oldu. Deneme yazarın belli bir konuda görüşlerini kısa biçimde anlattığı edebiyat türüdür. Denemelerde edebiyat sanat insanlar gelenekler hatta gülünç olaylar gibi değişik konular ele alınabilir. Örneğin İngiliz yazar Charles Lamb 19. yüzyılın başlarında “Domuz Rostosu Üzerine” adlı bir deneme yazmıştı. Bu denemede ateşle oynamayı seven bir Çinli çocuğun rastlantı sonucu kızarmış domuz etini tadan ilk insan olduğu mizah yollu anlatılıyordu. İyi bir deneme yazmanın yollarından biri belli bir konudaki düşünceleri önce bir kâğıda gelişigüzel not etmektir. Bundan sonra not edilen düşünceleri anlaşılmalarını kolaylaştıracak bir düzene sokmak gerekir. Bir deneme için her zaman okurun ilgisini çekecek ve denemeyi sonuna kadar okunmasını sağlayacak bir giriş cümlesi çok önemlidir. Deneme aynı ölçüde dikkat çekici bir biçimde de bitirilmelidir. Denemeyi okurken yazarla birlikte düşünsel yolculuğa çıkan okurun sonunda düş kırıklığına uğramaması deneme yazarı açısından dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Öte yandan düşüncelerin paragraflara göre düzenlemesi gerekir. Öne sürülen her yeni düşünce için ayrı bir paragraf kullanılmalı ve her paragrafta bir ana düşünce işlenmelidir. Birçok deneme üç ya da daha fazla paragraftan oluşur. Denemenin paragraflara bölünmesi söylenmek istenilenin kolay ve açık bir biçimde ortaya koyulmasını sağlar. Deneme Fransız yazar Montaigne ile başlamış olmasına karşın daha sonraki yıllarda İngiliz yazarlar tarafından geliştirilmiştir. Ünlü İngiliz denemecileri arasında Sir Francis Bacon Joseph Addison ile İrlandalı Richard Steele sayılabilir. ABD’li en ünlü deneme yazarları Ralph Waldo Emerson ile Henry David Thoreau’dur. Edgar Allan Poe şiir üstüne James Thurber de mizah türünde yazdığı denemelerle okurlarını etkilemişlerdir. Montaigne’den sonraki ünlü Fransız deneme yazarları arasında Theophile Gautier Anatole France ve Hippolyte Taine sayılabilir. Türk edebiyatına deneme türü Batı edebiyatlarının etkisiyle Tanzimat’tan sonra girmiş ve Cumhuriyet’ten sonra gelişmiştir. Yakup Kadri Karaosmanoğlu Ahmed Haşim ve Falih Rıfkı Atay aynı zamanda başarılı deneme yazarlarıydı. Deneme türünün en güzel örneklerini ise Nurullah Ataç verdi. Bu türde örnekler veren öbür önemli yazarlarımız arasında ise Ahmed Hamdi Tanpınar Sabahattin Eyuboğlu Suut Kemal Yetkin Vedat Günyol Melih Cevdet Anday Memet Fuat Salah Birsel Nermi Uygur Fethi Naci Cemal Süreya Füsun Altıok ve Selim İleri sayılabilir. Takip et: @bakimliyiz

< - Bakimliyiz.Com Bilgilendirme - >

Değişiklikleri göz ardı et

Hızlı Cevap

Deneme Nedir?-Deneme Hakkında

Benzer Konular